Wilda dzielnica Poznania

Wilda – część miasta Poznania i jednocześnie jednostka obszarowa Systemu Informacji Miejskiej (SIM)[1], wchodząca w skład osiedla administracyjnego Wilda, leżąca w centralnej części miasta. Od północy graniczy z obszarem centrum miasta, od zachodu z Łazarzem i Górczynem, od południa z rejonem Dębca, od wschodu z Łęgami Dębińskimi. Według Systemu Informacji Miejskiej Wilda jako jednostka obszarowa mieści się w granicach: od wschodu: ulicą Dolna Wilda; od południa: torami kolejowymi; od zachodu: torami kolejowymi do Mostu Dworcowego łącznie z gmachem dworca PKP Poznań Główny; od północy: ulicami Matyi (dawny odcinek ul. Towarowej) i Królowej Jadwigi[2]. Historyczną granicą Wildy i Dębca jest ulica Wspólna[3]. Architektura i urbanistyka[edytuj | edytuj kod] Połączenie podpoznańskiej wsi Wilda z Poznaniem w 1900[4] i wyznaczenie jej na dzielnicę przemysłową w 1903 i dostosowanie nowego planu regulacji tych terenów do istniejącej już siatki ulic przyczynił się do specyficznego ukształtowania tego zespołu. Centralnym punktem Wildy stał się plac Bismarcka, czyli dzisiejszy Rynek Wildecki, który podzielił ją na część północną – z zabudową podobną do innych dzielnic z tego okresu i w zasadzie pozbawioną zabudowy przemysłowej oraz południową, gdzie zabudowa przemysłowa przeważa[5] (znajdują się tam m.in. Zakłady im. Hipolita Cegielskiego) i zachodnią z istniejącymi już wcześniej Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego Poznań (1870). Główną ulicą stała się, podobnie jak na Łazarzu, dawna wylotowa ulica z miasta tj. ul. Następcy Tronu (obecnie Górna Wilda i 28 Czerwca 1956 r.), uzupełniona o dwie nowo wytyczone: Wierzbięcice (dawniej Nowa Rycerska, później nazwana ul. Bittera) i ul. Przemysłową (ul. Małgorzaty). Ulica Dolna Wilda, obecna trasa wylotowa z tej części miasta, nie ogrywała wówczas większej roli. Pomiędzy tymi ulicami wytyczono siatkę poprzecznych ulic. Szerokie pasy chodnika pozwoliły, zgodnie z koncepcją urbanistyczną Josepha Stübbena, na wygospodarowanie przedogródków (zachowanych np. na całej długości ul. Poplińskich). Nieliczne sklepy lokalizowano natomiast na narożnikach ulic[5]. Zabudowa głównych ulic nie odbiega od innych wielkomiejskich dzielnic Poznania tego okresu, choć architektura powstających na początku XX wieku kamienic jest bardziej zestandaryzowana, a secesyjny detal zastąpił pozbawiony dekoracji klasycyzm z charakterystycznymi wykuszami, balkonami i ukształtowaniem dachów oraz boniowaniem elewacji. Boczne ulice natomiast przez wieloetapowość zabudowy i skomplikowane stosunki własnościowe (podobnie jak na Jeżycach) nie były już tak jednolite architektonicznie, tam starsza zabudowa miesza się z nowszą[5]. Po 1910 układ urbanistyczny uzupełniony został o okazałe osiedle pierwszej poznańskiej spółdzielni mieszkaniowej Spar- und Bauverein przy obecnej ul. 28 Czerwca 1956 r. i ul. Wspólnej – kolonię robotników kolejowych, gdzie wielkie domy mieszkalne od głównej ulicy połączone były z jednorodzinnymi domami szeregowymi i pojedynczymi domami wewnątrz założenia[5][6]. Obecnie nieliczne puste działki wypełniają się budynkami o różnej stylowo i jakościowo architekturze, ale wielkością wpisują się w istniejącą tkankę dzielnicy. Zespół urbanistyczno-architektoniczny Wildy od 6 października 1982 figuruje w rejestrze zabytków pod numerem A-239[7]. Według architekta Stanisława Sipińskiego Wilda, w historii polskiej urbanistyki, jest jedną z pereł w koronie – dzielnicą zabudowaną niezwykle przemyślanie i na wysokim poziomie architektonicznym. Znajduje się tutaj wiele interesujących przykładów budownictwa różnych epok.