Twierdza Kraków (niem. Festung Krakau) – XIX-wieczna austriacka fortyfikacja wokół Krakowa. Historia fortyfikacji krakowskich sięga prehistorii. Badania przedstawiają fragmenty drewniano-ziemnych umocnień Wawelu i przyzamkowych osad, od chwili lokacji miasta w 1257 roku połączonych w całość. Obecnie zachowały się jedynie fragmenty murów miejskich i zamkowych, powstałe w średniowieczu. Ostatni akt dziejów Rzeczypospolitej Obojga Narodów pozostawił front murów na Wawelu. Następnie nadeszła noc zaborów. Po epoce napoleońskiej układ granic ustalił kongres wiedeński, przyjmując dla Krakowa i okolic status Wolnego Miasta pod kontrolą Prus, Austrii i Rosji. Kres istnienia Wolnego Miasta spowodowała interwencja zbrojna wymienionych mocarstw w 1846, która nastąpiła w związku z powstaniem krakowskim, wyprzedzającym Wiosnę Ludów. Ostatecznie terytorium Krakowa – po zamieszkach roku 1848 i zabiegach dyplomatycznych – przypadło Austrii, niepodzielnie władającej od chwili opuszczenia miasta przez ostatnie formacje obcych państw w roku 1849.