Monografia, w której uwzględniony został niemal pięćsetletni kon­tekst historyczny, jest efektem studiów nad złożonymi mechani­zmami oporu ludności pochodzenia tubylczego wobec przemocy w dziejach Peru. Celem publikacji jest odnalezienie wzorów postaw obronnych mieszkańców sierry na przykładzie wybranych mobili­zacji andyjskich – począwszy od pierwszych, zmityzowanych dziś indiańskich rebelii antykolonialnych, przez zrywy rojalistyczne i kreolsko-metyskie bunty z udziałem Indian w XIX wieku, aż po – inspirowane przez ugrupowania lewicowe – walki agrarne w po­przednim stuleciu oraz współczesne nam straże chłopskie (rondas campesinas) z północy kraju. Poszukiwanie podobieństw w dzia­łaniach obronnych ludności andyjskiej służy w pierwszym rzędzie wskazaniu źródeł mobilizacji społecznych na terenie peruwiańskiej sierry, omówieniu charakteru ich przywództwa oraz ustaleniu prze­biegu interakcji wiosek andyjskich ze światem zewnętrznym. Dokonana w książce analiza i synteza bogatej literatury przed­miotu została przeprowadzona z perspektywy antropologicznej. Ważnym elementem podjętej refleksji metodologicznej jest więc omówienie „ewolucji” wzorców badawczych w historiografii Andów, w której przedstawione zostały kierunki przemian w sposobie my­ślenia o źródłach i wpływie ruchów indiańskochłopskich z różnych epok i regionów na bieg historii Peru. Publikacja powstała z myślą o czytelnikach zafascynowanych historią Andów peruwiańskich, ale może też zainteresować osoby sięgające po lektury z zakresu szeroko rozumianej latyno­amerykanistyki, w tym głównie po studia nad przemocą polityczną, ruchami chłopskimi i stosunkami społecznoetnicznymi w państwach postkolonialnych.