Tiurma NKWD nr 2 Tost

Monografia więzienia NKWD w Toszku w powiecie gliwickim. Więzienie działało od maja do listopada 1945 r. Przetrzymywano w nim ok. 5 tys. osób, głównie mieszkańców Saksonii, Brandenburgii, Dolnego i Górnego Śląska, zatrzymanych w ramach akcji tzw. oczyszczania tyłów. Część osadzonych przywieziono do Toszka z więzienia NKWD w Budziszynie (Bautzen). Zakład mieścił się w budynkach szpitala psychiatrycznego, w którym wcześniej Niemcy przetrzymywali internowanych cywilów z Wielkiej Brytanii i Francji a później jeńców wojennych, m.in. sowieckich. Brutalne metody stosowane przez NKWD i fatalne warunki bytowe sprawiły, że zmarło ok. 3 tys. osadzonych, których pochowano w mogiłach masowych na obrzeżach Toszka. Książka zawiera ustalenia poczynione w oparciu o kwerendy w zasobie IPN, polskich archiwów państwowych, dokumentacji niemieckiej oraz Państwowego Archiwum Federacji Rosyjskiej w Moskwie. Monografię więzienia uzupełnia bogaty wybór relacji i zeznań świadków i byłych osadzonych oraz dokumentów.