Dwór polski, owo typowa polska budowla, zajmuje szczególne miejsce nie tylko w literaturze i malarstwie, lecz przede wszystkim w sercach ludzi. Na album składają się zdjęcia dworów, zamieszkanych i odrestaurowanych. Wspaniałe zdjęcia przedstawiają nie tylko detale architektoniczne, urok wnętrz tych budowli, pamiątki historyczne, lecz także otaczający pejzaż. Teksty przedstawiają historię owych dworów i związanych z nimi rodzin. Szlacheckie gniazda to tytuł albumów poświęconych dworom. Jest to kolejny tom urzekający formą i treścią. Kultura polska, zyskując wyraz indywidualny, najpełniej przejawiała się w życiu i obyczajach wsi, której cząstką był dwór. Dwory prezentowane w niniejszym albumie: Będomin, Chlewiska, Czarnolas, Dołęga, Głuchy, Janowiec, Jeziory Wielkie, Kąśna, Konik Nowy, Koszuty, Kraków-Bronowice, Liw, Lublin, Lublin-Sławinek, Modlnica, Petrykozy, Romanów, Russów, Sucha, Trąbki, Turowa Wola, Wiśnicz, Witów, Wodziczna, Wola Okrzejska, Wysoka, Tułowiec, Tarnawa, Glanów, Żelazowa Wola. Gdy w roku 1739 Jan Gleissen-Dołęgowski sprzedawał swój majątek Bendomin(tak wówczas pisano nazwę tej miejscowości) kuzynowi Piotrowi Wybickiemu, nie spodziewał się, że stanie się on gniazdem rodzinnym jednego z bohaterów narodowych. Piotr Wybicki należał do niezbyt zamożnej, lecz oświeconej szlachty. (fragment)

Szlacheckie gniazdo (oryg. ros. Дворянское гнездо) – powieść Iwana Turgieniewa opublikowana po raz pierwszy w 1859.Fiodor Ławrecki, ok. 35-letni żonaty mężczyzna, powraca do Rosji, zostawiając swoją niekochaną żonę Warwarę w Paryżu. Pragnie w ojczyźnie zapomnieć o nieudanym małżeństwie, zrażony do kobiet prowadzi samotne życie, spotykając się jedynie ze swoją krewną Marią Dmitriewną Kalitiną i jej córkami – jedenastoletnią Leną i dziewiętnastoletnią Lizawietą. Liza szczerze zakochuje się w Ławreckim. Odrzuca zaloty urzędnika Władimira Panszyna, którego jej matka uważała za dobrego kandydata na zięcia. Ławrecki również wyznaje dziewczynie swoje uczucie, jednak Liza, głęboko religijna od dzieciństwa, nie chce wiązać się z żonatym mężczyzną.Z Paryża dociera informacja o śmierci Warwary Ławreckiej, jednak szybko okazuje się, że kobieta w rzeczywistości żyje. Przybywa do Rosji razem z urodzoną z pozamałżeńskiego związku córeczką, prosząc męża o wybaczenie. Ten, zrozpaczony, pomaga żonie urządzić się w kraju, sam jednak nie jest w stanie razem z nią mieszkać. Wyjeżdża, podczas gdy Liza zostaje zakonnicą.Szlacheckie gniazdo stanowi rozwinięcie niektórych wątków i koncepcji, jakie Turgieniew po raz pierwszy zaprezentował w powieści Rudin. Fiodor Ławrecki, podobnie jak tytułowy bohater tego utworu, jest człowiekiem niezdolnym do czynu, mimo głoszenia jego potrzeby i wyższości aktywnego działania nad rozważaniami. Z powodu takiej postawy Ławrecki skazany jest na samotność i ciągłe życiowe niepowodzenia, chociaż w porównaniu z Rudinem jest człowiekiem praktycznie myślącym, realistą dobrze zorientowanym w sytuacji społecznej. Pozostaje jednak "człowiekiem zbędnym" – przedkłada szeroko rozumiany obowiązek ponad uczucia, nie jest w stanie podjąć walki o swoje szczęście z Lizą Kalitiną, akceptując bez dyskusji jej przywiązanie do zasad religijnych i tradycyjnej moralności.Klęska życiowa Ławreckiego, podobnie jak klęska Rudina, staje się w utworze symbolem klęski całej warstwy społecznej. Drobna rosyjska szlachta okazuje się być grupą niepotrzebną, niezdolną do wdrażania niezbędnych w Rosji zmian. Z tego powodu Turgieniew postanowił poświęcić kolejny utwór przedstawicielowi innej grupy ludzi – tych, którzy podjęli działania. Ta tematyka dominuje w jego późniejszych powieściach W przededniu, Dymie i Nowiźnie.