Intencją autorów niniejszego tomu było stworzenie forum, także dla młodych pracowników naukowych, do przemyśleń w kwestiach, które znajdowały się w polu zainteresowań Jana Szczepańskiego: struktury społecznej i roli intelektualistów, pracy, szkolnictwa wyższego i nauczania socjologii, metod badawczych, socjologii jako dyscypliny naukowej. (...) Zmieniły się czasy i paradygmaty w socjologii. Paradygmat strukturalny, który wyznaczał podejście do badań w czasach największej aktywności Profesora, jest w odwrocie. Dezindustrializacja jest procesem, który determinuje los jednostek i całych społeczności. Praca stała się niepewna i fragmentaryczna. (...) Inteligencja i intelektualiści ustępują miejsca specjalistom od różnych marketingów i public relations. Krystalizuje się struktura społeczna charakterystyczna dla gospodarki rynkowej. Ilościowe badania socjologiczne wypierane są przez metody charakterystyczne dla badania rynku. Socjologia zwraca się ku badaniom jakościowym, w tym biograficznym, których opracowanie wspierane jest przez programy komputerowe. Wzrasta wrażliwość socjologów na problemy etyczne badań. W Unii Europejskiej, której członkiem jest Polska, ujednoliceniu i standaryzacji ulegają systemy kształcenia. Z Wprowadzenia Wielisławy Warzywody-Kruszyńskiej