Słownik geografii turystycznej Sudetów Tom 12 Góry Bardzkie

Słownik geografii turystycznej Sudetów – słownik opisujący wszystkie miejscowości i obiekty fizjograficzne położone na terenie polskich Sudetów, których nazwy ukazały się drukiem. Ukazywał się w latach 1989-2008. Redaktorem pracy był Marek Staffa. Zespół autorski tworzyli: Marek Staffa, Krzysztof R. Mazurski, Janusz Czerwiński. Przy niektórych tomach współpracowali także Julian Janczak, Grzegorz Pisarski, Czesław Zając i Jacek Potocki. Góry Bardzkie (niem. Warthagebirge, krótko po 1945 także: Góry Bardziańskie, 332.45) – pasmo górskie w Sudetach; najdalej wysunięte na wschód w Sudetach Środkowych. Długie na 20 km i szerokie od 6 do 10 km góry ciągną się od Przełęczy Srebrnej na północnym zachodzie po Przełęcz Kłodzką na południowym wschodzie. Na północnym wschodzie opadają wyraźnym uskokiem brzeżnym ku Przedgórzu Sudeckiemu a na południowym zachodzie przechodzą łagodnie w obniżenie Kotliny Kłodzkiej. Na północnym zachodzie graniczą z Górami Sowimi a na południowym wschodzie z Górami Złotymi. Całe pasmo o powierzchni ok. 200 km² rozdzielone jest antecedentnym przełomem Nysy Kłodzkiej – Przełomem Bardzkim – na dwie części: Grzbiet Zachodni i Grzbiet Wschodni. Grzbiet Zachodni ma kształt szerokiego i niezbyt wysokiego masywu, najwyższą kulminację stanowi Kortunał (676 m n.p.m.). Grzbiet Wschodni jest wyższy i ma kształt pojedynczego, ostro zarysowanego pasma, najwyższą kulminację tworzy tu Szeroka Góra (765 m n.p.m.) i Kłodzka Góra (763 m n.p.m.), - które w linii prostej są oddalone zaledwie o 450 m, a dzieli je przełęcz pod Kłodzką Górą, będąca węzłem szlaków - i Ostra Góra (752 m n.p.m.). Na południe od Grzbietu Zachodniego znajduje się Obniżenie Łącznej oraz Garb Golińca – zbudowane z innych skał niż właściwe Góry Bardzkie. W północno-wschodniej części Wschodniego Grzbietu można wyróżnić kotlinowate Obniżenie Laskówki. Góry Bardzkie są orograficznym przedłużeniem Gór Sowich, od których dzieli je Przełęcz Srebrna, ale w przeciwieństwie do nich są zbudowane ze skał sfałdowanych w orogenezie hercyńskiej.