Robespierre Tom 1 i 2 1937 r.

Tom 1-438 str Tom 2--361 str Maximilien Marie Isidore de Robespierre (ur. 6 maja 1758 w Arras, zm. 28 lipca 1794 w Paryżu) – francuski adwokat i mówca, członek Stanów Generalnych i Konstytuanty, jeden z czołowych przywódców rewolucji francuskiej, przywódca lewicowego klubu jakobinów; z powodu swojej nieskazitelnej uczciwości zwany Nieprzekupnym (fr. l’Incorruptible). Ród Robespierrów szczycił się herbem już w 1452, ale przydomek de przy nazwisku wskazywał jedynie, że członkowie rodziny nie byli pracownikami fizycznymi. Do Arras, gdzie urodził się Robespierre, przeniósł się już jego dziadek Maximilien de Robespierre, który pracując jako obrońca sądowy poślubił córkę właściciela zajazdu, zyskując w ten sposób posiadłość w mieście. Tu urodził się jego syn – również Maximilien – de Robespierre, ojciec rewolucjonisty. Ten po pobycie w zakonie norbertanów i zakończeniu studiów prawniczych w Douai wrócił do Arras. Związał się z Jacqueliną Marguerittą Carraut, córką piwowara, która zaszła z nim w ciążę, i aby uratować przyszłego syna przed piętnem dziecka z nieprawego łoża, 2 stycznia 1758 zawarła z nim związek małżeński nieaprobowany przez rodzinę Robespierrów. Matka Robespierra rodząc co roku dziecko zmarła przy piątym porodzie, a ojciec po jej śmierci pozostawił wychowanie dzieci dziadkom[1]. Maximilien, podobnie jak jego młodszy brat Augustin, był wychowywany przez dziadków ze strony matki, natomiast jego siostry, Charlottę i Henriettę, wychowywała ciotka ze strony ojca[2]. Zdobył staranne wykształcenie podstawowe, wpajano mu też dogmaty religii katolickiej, na tyle nieskutecznie, że już jako student Robespierre deklarował się jako deista. Był wielkim miłośnikiem twórczości Jeana Jacques’a Rousseau, co miało odzwierciedlenie w jego poglądach i późniejszych działaniach – szczególnie ważnym dziełem była dlań Umowa społeczna. Nawet patriotyzm Robespierra opierał się na definicji Rousseau, cyt. Nie może być patriotyzmu bez wolności: nie ma wolności bez cnoty; nie ma cnoty bez obywateli. Stwórzcie obywateli, a będziecie mieli wszystko, czego chcecie: bez nich macie tylko niewolników[3]. Dzięki wsparciu biskupa Arras uzyskał stypendium na naukę w elitarnej szkole średniej im. Ludwika Wielkiego (College Louis-le-Grand) w Paryżu, gdzie ponownie był wyróżniającym się uczniem. Spośród 500 uczniów to Robespierre został wybrany do wygłoszenia mowy powitalnej na cześć króla Ludwika XVI i Marii Antoniny[4]. Ukończył studia na prawniczym fakultecie Sorbony, ale praktyka adwokacka w Paryżu nie przyniosła mu powodzenia. Wrócił do rodzinnego Arras, gdzie szybko został adwokatem znanym z kierowania się zasadami prawdy i sprawiedliwości, wspierającym bezinteresownie najuboższych[5]. Robespierre aktywnie udzielał się w życiu kulturalnym Arras. W 1781 r. został przyjęty do Akademii Rosati, towarzystwa zajmującego się tworzeniem prostych dzieł literackich oraz dyskutowaniem na tematy filozoficzne. Zyskał niemałą popularność jako autor średnio ambitnej poezji, a następnie rozpraw na tematy związane z etyką prawa. Zdobył kilka nagród w krajowych konkursach na eseje prawnicze. Mniej więcej od 1788 r. można zauważyć w jego wypowiedziach rosnące zainteresowanie polityką, brał udział w dyskusjach nad kształtem planowanych Stanów Generalnych. W tym samym roku został bez problemów wybrany deputowanym Stanu Trzeciego. Zadecydowały o tym głosy najuboższych mieszkańców okręgu wyborczego.