Prezentowana monografia poświęcona relacjom międzykulturowym powstaje w szczególnym momencie dziejowym. Następuje w nim rewizja dotychczasowych teoretycznych modeli wielokulturowości i ich praktycznych zastosowań w polityce państw otwartych dotąd na przyjmowanie i adaptację imigrantów, włączających się aktywnie w międzynarodowe, międzykulturowe projekty integracyjne. Odwrót od optymistycznej, nieuchronnej historycznie – jak się powszechnie sądziło – wersji polityki wielokulturowości, asymilacyjnej i transkulturowej praktyki społecznej, widoczny jest nie tylko w doktrynach i programach zmierzających do władzy nowych, populistycznych, nacjonalistycznie zorientowanych liderów. [… ] Jak kształtować się będzie teoria relacji międzykulturowych w kontekście kryzysu polityki asymilacyjnej, poddana krytyce populistycznych liderów partyjnych, aktywistów ruchów alterglobalistycznych, atakom reprezentantów radykalnych ugrupowań religijnych? Czy jest to tylko przejściowa negatywna reakcja na zbyt indywidualistyczne, liberalne, wolnościowe koncepcje rozwoju otwartych społeczeństw demokratycznych, czy też trwalsza, dłuższa w perspektywie historycznej tendencja do powrotu do polityki ekskluzywizmu religijnego, nacjonalizmu i partykularyzmu kulturowego? W książce nie udzielam odpowiedzi na żadne z tych pytań. Opisuję jedynie, charakteryzuję i analizuję wybrane, moim zdaniem najważniejsze, teoretyczne antynomie, dylematy i wyzwania współczesnych modeli wielokulturowości, a zarazem wskazuję, choć nie wiem, w jakim stopniu wyczerpująco, przyczyny i źródła ich politycznych i praktycznych niepowodzeń. Fragment Przedmowy