Rękopiśmienne plany i ryciny twierdzy Kamieniec Podolski

Niniejsza monografia stanowi kontynuację monografii planów Kamieńca Podolskiego, zatytułowanej „Drukowane plany i grafiki oraz medale z wizerunkiem twierdzy Kamieniec Podolski”, która ukazała się w 2016 r. Jak wskazuje tytuł, oprócz drukowanych – miedziorytów – planów znajdowały się w niej grafiki – także miedzioryty – oraz medale, na których wybito wizerunek Kamieńca Podolskiego. Można uznać, że monografia ta zawiera wszystkie wizerunki twierdzy wykonane technikami nierękopiśmiennymi, gdyż nie udało się odszukać innych przedstawień Kamieńca Podolskiego. Kamieniec Podolski – według Aleksandra Gwanina „miasto ręką Boga zbudowane”, symbol siedemnastowiecznych walk pomiędzy Rzeczpospolitą Obojga Narodów a Imperium Osmańskim. Ze względu na swoje walory obronne miejsce zamieszkane od czasów starożytnych. Fortyfikowany przez Rusinów, Litwinów, Polaków, a na koniec przez Rosjan – do 1812 r., kiedy twierdza została zlikwidowana ukazem carskim. Zaniedbany i zniszczony po rewolucji październikowej. Władze niepodległej Ukrainy, powstałej po upadku ZSRR w 1991 r., przystąpiły do pieczołowitej restauracji zarówno miasta, jak i budowli obronnych. Obecnie Kamieniec Podolski jest jednym z ukraińskich miast najczęściej odwiedzanych przez turystów. Zachwyca swoim pięknem, ale nadal skrywa wiele tajemnic. Wyjaśnieniu jednej z nich – liczby i miejsca przechowywania planów twierdzy kamienieckiej – poświęcona jest niniejsza monografia. Stanowi ona kontynuację opracowania Drukowane plany i grafiki oraz medale z wizerunkiem twierdzy Kamieniec Podolski, która ukazała się w 2016 r. Autor ma nadzieję, że dwudziestoletnia praca związana z poszukiwaniem planów Kamieńca Podolskiego choć w drobnej części przyczyni się do zachowania jego piękna. Na zakończenie wypada dodać, że zbudowany w XVI w. hydrotechniczny system piętrzenia wód rzeki Smotrycz, służący do zalewania kanionu tejże rzeki, stanowi oryginalne rozwiązanie obronne w skali całego świata. Możemy być dumni z myśli technicznej naszych przodków.