Przyjaźń której nie było

Publikacja poświęcona relacjom wschodnioniemieckich i PRL-owskich resortów bezpieczeństwa w okresie obowiązywania międzyministerialnej umowy o współpracy tych instytucji. Powstała na podstawie analizy porównawczej akt obu służb, uzupełnionej o rozmowy ze świadkami, m.in. tajnymi współpracownikami oraz kadrowymi oficerami MSW. Badania autora pozwoliły na podważenie tezy o znacznych możliwościach operacyjnych Stasi w PRL oraz umożliwiły prezentację, całkowicie nieznanych opinii publicznej, rodzajów aktywności MSW skierowanych przeciwko NRD, włącznie z działalnością podwójnych agentów. Ponad dwie dekady od transformacji ustrojowej NRD i PRL stało się możliwe dokonanie nowej, krytycznej analizy relacji między służbami specjalnymi tych jedynie formalnie zaprzyjaźnionych państw. Wbrew obiegowym opiniom w relacjach tych nic nie było takie, za jakie uchodziło. Badania autora pokazały, że Ministerstwo Spraw Wewnętrznych wcale nie było ani bezczynne, ani tym bardziej bezbronne wobec ofensywnej działalności Stasi w stosunku do Polski. Co więcej, MSW potrafiło działać tak samo zdecydowanie przeciwko NRD, jak służby tej ostatniej przeciwko PRL. Historia kontaktów między MSW a MfS to zatem historia oficjalnej hipokryzji, współpracy w minimalnym zakresie w porównaniu z tym, co robiono samodzielnie oraz permanentnych konfliktów. To historia przyjaźni, której nigdy nie było. Historia MSW, które wobec NRD nie było wcale tak słabe oraz Stasi, która, przynajmniej w PRL, nie była tak silna, jak do tej pory uważano. Szpiegostwo wśród przyjaciół było i jest politycznie tolerowane. Nawet wśród przyjaciół tolerancja ma jednak swoje granice.