Martyrologiczny obraz dziewiętnastowiecznej Syberii towarzyszył wielu pokoleniom Polaków. Relacje powracających stamtąd zesłańców utrwalane były głównie przez ustne przekazy oraz literaturę i malarstwo okresu romantyzmu, często przez osoby nie będące nigdy za Uralem. Wspomnieć możemy o twórczości Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Wincentego Pola, Zygmunta Krasińskiego, Teofila Lenartowicza, Cypriana Kamila Norwida, Aleksandra Sochaczewskiego (zesłańca), Artura Grottgera i wielu innych. Przedstawiana przez nich Syberia to ziemia pokryta wiecznym lodem, znaczona krzyżami i krwią milionów nieszczęśników skazanych na wieloletnią katorgę, zakutych w brzęczące kajdany. Jest to jednak obraz jednostronny. Literatura zesłańcza daje często jakże odmienny wizerunek Sybiru, ukazując dziewiętnastowiecznego Polaka zesłańca jako zespolonego z grupą współwygnańców człowieka. Jednocześnie jest ona świadectwem, ze aktywność Polaków nie stanowiła jedynie epizodu w ich syberyjskim życiu, lecz sposób na godne przetrwanie okresu zsyłki. Źródła informacji dotyczące polskich zesłań na Syberię to: literatura zsyłkowa, pamiętniki, dzienniki i listy wygnańców, zarówno drukowane, jak i rękopiśmienne. Publikacja składa się z III rozdziałów: I. Zesłania na Syberię do roku 1883. II. Działalność pedagogiczna, opiekuńcza i oświatowa polskich zesłańców politycznych na Syberii w latach 1830-1883. III. Działalność kulturalna polskich zesłańców politycznych na Syberii w latach 1830-1883