W dobie obecnej, gdy przyrodniczy i praktyczny kierunek nauczania zyskał sobie, obok innych, należne stanowisko w ra-cjonalnem kształceniu dzieci, niepodobna ułożyć rozumnego programu nauki, w któryby nie wchodziło zapoznanie się ze zjawiskami otaczającej przyrody i z zastosowaniem praw jej w życiu codziennem. W wieku nieco późniejszym zapoznanie to odbywa się zapomocą systematycznego kursu nauk przyrodniczych; w porze elementarnego uczenia, gdy umysł dziecka niezdolny jest jeszcze do przyjmowania wiedzy, ujętej w krótkie formuły, zastępować je powinna „nauka o rzeczach", a potem, jako jej dalszy ciąg, luźne „pogadanki z dziedziny przyrody i przemysłu".