Ocalenie 1945 r.

Ocalenie – tom wierszy Czesława Miłosza wydany w 1945. Obszerny, podzielony na siedem części, wybór wierszy powstałych w latach 1932-1945. Tom do druku przygotował autor, korektę książki przeprowadził przyjaciel poety Jerzy Turowicz. Nie dokonano żadnych ingerencji cenzury. Była to jedna z pierwszych książek poetyckich wydanych w nowej Polsce. Po decyzji Miłosza o pozostaniu na emigracji w 1951 publikację wycofano z bibliotek szkolnych i publicznych. Do 1980 r. nie opublikowano w kraju oficjalnie żadnych utworów Miłosza, z wyjątkiem Traktatu moralnego ogłoszonego w 1948 r. na łamach „Twórczości”. Zbiór otwiera programowy wiersz Przedmowa (1945), z którego pochodzi znana fraza: Czym jest poezja, która nie ocala narodów i ludzi?, i który wyjaśnia też tytuł zbioru, odnosząc go do „wybawczego celu” prawdziwej poezji, która nie jest „wspólnictwem urzędowych kłamstw” ani „czytanką z panieńskiego pokoju”, lecz przynosi poznanie, oczyszczenie i ocalenie. Poetyckie ocalanie u Miłosza polega przede wszystkim na pokonywaniu nihilizującego działania czasu, przeciwdziałaniu zasadom przemijania za pomocą poetyckiej inwentaryzacji rzeczywistości aż do najmniejszych jej szczegółów.