Oblężenie Torunia w roku 1658

Już od grudnia 1655 r. Toruń znajdował się w rękach szwedzkich i był strzeżony przez silną załogę. Gdy żywiołowe powstanie całego narodu polskiego przekonało „rozbójnika Europy”, króla Karola Gustawa, że ze swymi weteranami z trzydziestoletniej wojny nie jest w stanie utrzymać w uległości całej Rzeczypospolitej, wytrącony w ten bo­lesny sposób z „protektorskich” marzeń, musiał zaspokoić swój niena­sycony apetyt tylko częścią zawojowanego w pierwszym zapędzie państwa. Powrócił więc w ten sposób do realniejszej polityki swego genialnego poprzednika na szwedzkim tronie, Gustawa Adolfa, polityki, której ce­lem było „dominium maris Baltici”, a środkiem zawładnięcie jego wybrzeżami. Po Inflantach, po niemieckim Pomorzu miała przyjść kolej na Prusy Królewskie, na które spoglądał z chwilowym skutkiem już wielki Gustaw. Polska nie mogła oczywiście dać sobie wy­drzeć bez walki tego kraju, który niegdyś z takim trudem odebrała Krzyżakom, który stanowił jej okno na świat i którędy szedł zagranicę jej eksport zbożowy. Wrota do ziemi chełmińskiej i całej pruskiej krainy stanowiło właśnie miasto Toruń, leżące o kilka kilometrów po­niżej ujścia Drwęcy do Wisły i panujące nad dolnym biegiem tej głównej życiodajnej arterii polskiej Korony. Samo zajmując prawy brzeg rzeki, dzierżyło mocno za pomocą oszańcowanego mostu także lewy brzeg i miało w swych rękach komunikację z Gdańskiem i innymi miastami nad dolną Wisłą...