Stanisław Orzechowski łac. Orichovius herbu Oksza (ur. 11 listopada 1513 w Przemyślu, zm. 1566) – ksiądz katolicki, kanonik przemyski, historyk, autor pism politycznych i religijnych okresu renesansu, ideolog złotej wolności szlacheckiej i ruchu obrony praw szlacheckich. Był synem pisarza ziemskiego przemyskiego Stanisława Orzechowskiego i Jadwigi Baranieckiej z Barańczyc, córki prawosławnego księdza. Rodzina Orzechowskich osiadła na ziemi przemyskiej w pierwszej połowie XV wieku, a jej gniazdem rodowym została wieś Orzechowce, od której przybrali nazwisko.

Związał się ze szlacheckim obozem przeciwników polityki króla Zygmunta II Augusta i z obrońcami przywilejów szlacheckich, sympatyzował z luteranizmem. Był bardzo popularnym pisarzem politycznym, a także oratorem. Napisał dwie mowy antytureckie, nazywane Turcykami. W 1543 roku wygłosił słynną mowę tzw. pierwszą Turcykę, w której nawoływał do krucjaty antytureckiej. W rok później opublikował drugą Turcykę.

Stanisław Orzechowski znany jest głównie z powodu głoszonych przez siebie poglądów w kwestii dyscypliny kościelnej oraz postępowania, które wywołało wiele zamieszania w polskim Kościele rzymskokatolickim w XVI wieku. W 1547 roku w dziele De lege coelibatus Stanisław Orzechowski publicznie sprzeciwił się bezżeństwu księży i postępując zgodnie ze swoimi przekonaniami wyraził chęć ożenku z Anuchną z Brzozowa. Deklarację swoją tłumaczył koniecznością zapewnienia ciągłości swojego rodu.

Jako syn Rusinki dążył do równouprawnienia obrządku wschodniego i zachodniego. Sprzeciwiał się powtórnemu chrzczeniu Rusinów przechodzących na katolicyzm.