Celem tego opracowania jest przedstawienie dziejów ośrodka narodowo-radykalnego. Zadanie, które postawił sobie autor nie należało do łatwych. Pierwszą trudnością było to, iż przez cały czas swego istnienia ruch narodowo-radykalny kierowany był przez tajną organizację nadrzędnego charakteru. Po drugie, jeśli chodzi o relacje "świadków historii" - mają one poważne ograniczenia, gdyż w Organizacji Polskiej składano przysięgę dochowania tajemnicy i ci, którzy dożyli obecnych czasów, uważają, że ta przysięga w dalszym ciągu ich obowiązuje. Narodowe Siły Zbrojne, NSZ, - konspiracyjna organizacja wojskowa utworzona we wrześniu 1942. Powstała z połączenia Związku Jaszczurczego i części oddziałów Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW), które nie podporządkowały się decyzji scaleniowej podjętej przez władze Stronnictwa Narodowego (SN) i nie weszły w skład Armii Krajowej (AK). NSZ prowadziły walkę z okupantem hitlerowskim. Pod koniec 1943, gdy klęska Niemców stała się kwestią czasu, kierownictwo polityczne NSZ uznało ZSRR za głównego wroga Polski i skierowało swą działalność przeciw Armii Ludowej oraz partyzantce radzieckiej. Na wiosnę 1944 zawarto umowę pomiędzy Komenda Główną AK a Dowództwem Głównym NSZ o włączeniu oddziałów NSZ do AK. Większość oddziałów NSZ nie podporządkowała się jednak rozkazom Komendy Głównej AK. Sytuacja NSZ po wkroczeniu Armii Czerwonej W sierpniu 1944 dokonano koncentracji oddziałów wojskowych w Kieleckiem. Sformowana wówczas Brygada Świętokrzyska NSZ pod dowództwem A. Szackiego-Dąbrowskiego "Bohuna" wycofała się w 1945 na Zachód, równocześnie z ustępującą armią niemiecką. Pozostałe w kraju oddziały NSZ otrzymały zakaz czynnego występowania przeciw wkraczającej na ziemie polskie Armii Czerwonej. Kierownictwo NSZ, wydając ten rozkaz, wyszło z założenia, że podejmowanie akcji bojowo-dywersyjnych stworzyłoby pretekst do utrzymywania wojskowej okupacji ziem polskich przez ZSRR. Wobec niewyrażania zgody przez PKWN na działalność Stronnictwa Narodowego i zgodnie ze swoją ideologią oddziały NSZ podjęły walkę zbrojną z rządami komunistycznymi. Przeprowadzano akcje uwalniania więźniów, likwidowano informatorów Urzędu Bezpieczeństwa i aktywistów Polskiej Partii Robotniczej, atakowano placówki Służby Bezpieczeństwa i milicji. Dowódcami NSZ byli m.in.: I. Oziewicz (pseudonim Czesław), T. Kurcjusz (pseudonim Żegota), S. Nakoniecznikoff-Klukowski (pseudonim Kmicic), Z. Broniewski (pseudonim Bogucki). W końcu 1945 organy bezpieczeństwa aresztowały większość członków sztabu NSZ. Na początku 1947 po fali masowych aresztowań NSZ zaprzestały wszelkiej działalności. W przeprowadzonym w listopadzie 1947 procesie przywódców zapadło 6 wyroków śmierci (m.in. skazany został ostatni komendant NSZ S. Kasznica (pseudonim Wąsowski), stracony w 1948).