Włodzimierz Lenin, ros. Владимир Ленин, właśc. Władimir Iljicz Uljanow, ros. Владимир Ильич Ульянов (ur. 10 kwietnia?/22 kwietnia 1870 w Symbirsku, zm. 21 stycznia 1924 w Gorkach) – rosyjski polityk socjaldemokratyczny i komunistyczny, organizator i przywódca rewolucji październikowej, a następnie pierwszy przywódca Rosji radzieckiej. Współzałożyciel i lider partii bolszewickiej. Teoretyk ideologii komunizmu i twórca idei leninizmu, zbrodniarz wojenny, odpowiedzialny za zbrodnie przeciwko ludzkości i ludobójstwo na narodzie kozackim.

Urodził się w rodzinie urzędniczej w Symbirsku. Rewolucyjnie lewicowymi poglądami zainteresował się po egzekucji brata w 1887 roku. Za udział w protestach przeciwko carskiemu reżimowi relegowany z Uniwersytetu Kazańskiego. W kolejnych latach zainteresował się marksizmem, a po przenosinach do Petersburga stał się jednym z przywódców Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji (SDPRR). Aresztowany za działalność wywrotową i skazany na trzy lata zesłania na Syberii. Po odbyciu kary wyemigrował do Europy Zachodniej. W 1903 roku stanął na czele frakcji bolszewickiej w SDPRR. W trakcie I wojny światowej prowadził działalność antywojenną. Po rewolucji lutowej i obaleniu caratu powrócił do Rosji, gdzie przeprowadził rewolucję październikową, wprowadzając dyktaturę partii bolszewickiej.

Po zbrojnym przejęciu władzy utworzył rząd bolszewicki i zadecydował o rozpędzeniu siłą wybranego w demokratycznych wyborach w grudniu 1917 Zgromadzenia Ustawodawczego Rosji (konstytuanty Rosji). W nowym państwie rosyjskim utworzył system monopartyjny, w którym rządzącą partią była Rosyjska Komunistyczna Partia (bolszewików). Jako przywódca wycofał Rosję z udziału w I wojnie światowej zawierając separatystyczny pokój z państwami centralnymi. Sprzeciw wobec narzuconych siłą rządów bolszewickich wywołał trwającą od 1917 do 1922 roku wojnę domową, z której jako przywódca bolszewików wyszedł zwycięsko. Inicjator Międzynarodówki Komunistycznej (Kominternu). W 1921 roku rozpoczął proces powojennej odbudowy kraju, inicjując Nową Politykę Ekonomiczną będącą mieszanym systemem gospodarczym określanym jako kapitalizm państwowy. W 1922 roku połączył większą część dawnych terenów Imperium Rosyjskiego, tworząc Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich.

Pozostaje jedną z najbardziej znaczących i wpływowych postaci historycznych XX wieku, budząc jednocześnie wiele kontrowersji. Krytycy widzą w nim dyktatora odpowiedzialnego za wybuch wojny domowej w Rosji, wprowadzenie systemu totalitarnej monopartyjnej dyktatury, opartej na masowym terrorze Czeka, i stworzonym w 1918 roku dla przeciwników politycznych systemie obozów koncentracyjnych przekształconych już po jego śmierci w system Gułagu.

Dokładna liczba ofiar rządów Lenina nie jest znana. Amerykański historyk Warren H. Carroll stwierdził, że za rządów Lenina około 5 mln ludzi zmarło podczas głodu wywołanego przez bolszewickie rewizje, zaś liczba osób rozstrzelanych i zmarłych w więzieniach wynosi ponad 1 mln, co razem daje 6 mln ofiar.