Niniejszy podręcznik uwzględnia przede wszystkim kryterium allogenetyczne, czyli spojrzenie na proces historycznoliteracki z punktu widzenia czynników historycznych, społecznych i socjologicznych. Celem autora było uporządkowanie oraz syntetyczny opis konkretnego procesu w ramach czasowych, jak również dążenie do obiektywizmu, wyrażające się w uwzględnieniu wielu nazwisk, tytułów i szczegółowych dat. Był to świadomy wybór określonej, historycznoliterackiej konwencji. Wyborowi temu została podporządkowana metodologia niniejszej książki. Innym z wstępnych założeń było – zgodnie z najnowszymi tendencjami – ukazanie historii literatury polskiej lat 1944-2000 w jej wersji scalonej, to znaczy bez wyraźnego, osobnego wyodrębniania literatury krajowej i emigracyjnej.