Cyprian z Kartaginy, Święty Cyprian, łac. Thascius Caecilius Cyprianus, cs. Swiaszczennomuczenik Kiprian, jepiskop Karfagienskij (ur. ok. 200 lub 210 w rzymskiej prowincji Afryki, zm. 14 września 258 niedaleko Kartaginy) – biskup Kartaginy i męczennik za wiarę, pisarz apologeta chrześcijaństwa, jeden z ojców Kościoła, święty katolicki i prawosławny. Święty ten wymieniany jest w Modlitwie Eucharystycznej Kanonu rzymskiego.Cyprian nie był teologiem w dzisiejszym sensie tego słowa, był przede wszystkim pasterzem. Jego pisarstwo miało ściśle praktyczny cel troski o wiernych. Jego nauczanie było inspirowane po wieloma względami Tertuliana (160-240), którego można uznać z jego „mistrza” – jak o tym pisał Hieronim w dziele O mężach chwalebnych (De viris illustribus, 53). Cyprian Uchronił się jednak od jego skrajności i jednostronności. Styl jego jest zrozumialszy, ale równie doskonały w formie. Jego najbardziej samodzielne dzieło to O jedności Kościoła. Pisał je w czasie trwania synodu w Kartaginie w maju 251 r., zwalczając schizmę Nowacjana w Rzymie oraz lokalną grupę stojącą w opozycji do niego w samej Kartaginie. Szczególną wartość zachowują jego listy. Stanowią one wartość szczególnie dla poznania historii Kościoła tego czasu. Dwadzieścia siedem z nich wysłał ze swego miejsca schronienia za prześladowania zarządzonego przez cesarza Decjusza. Cyprian był głównym autorytetem dla pisarzy łacińskich, do czasu kiedy rolę tę przejął Augustyn z Hippony (354-430).