Konferencja dwa plus cztery 1990

Prezentowany tom zawiera dziewięćdziesiąt trzy dokumenty i materiały – wytworzone w okresie pomiędzy lipcem 1989 r. a grudniem 1990 r. – o różnej proweniencji. Wśród nich znajdują się m.in.: dokumenty dyplomatyczne, instrukcje polityczne, opracowania, zapisy rozmów, wywiady, informacje, notatki, uwagi i propozycje resortu spraw zagranicznych, listy i telegramy, a także publikowane w wewnętrznych biuletynach sprawozdania z reakcji prasy zagranicznej. W toku kolejnych tur rokowań 2+4 Niemcy zobowiązały się do wyrzeczenia się roszczeń terytorialnych wobec innych państw, a także do niewysuwania ich w przyszłości (m.in. omawiano kwestie politycznych aspektów zjednoczenia obu państw niemieckich, przyszłego kształtu europejskich granic, przynależności Niemiec do struktur międzynarodowych czy wielkości ich armii). W kwestiach polskich uzgodniono, że zjednoczone państwo niemieckie potwierdzi istniejącą granicę w stosownej umowie ze stroną polską. Tom otwierają dokumenty dotyczące aktualnego stanu stosunków pomiędzy PRL a RFN z perspektywy polskiego MSZ w 1989 r. oraz wizyty w Bonn Michaiła Gorbaczowa, a zamykają listy premiera Tadeusza Mazowieckiego do premierów NRD Lothara de Maiziere’a oraz RFN Helmuta Kohla. W konsekwencji wydarzeń, jakie miały miejsce w okresie 1989–1990 w wymiarze stosunków Rzeczpospolitej Polskiej z Niemcami, możemy mówić o otwarciu nowego rozdziału. Jego kanwą stał się Traktat o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy podpisany 17 czerwca 1991 r. w Bonn przez premiera Jana K. Bieleckiego i kanclerza Helmuta Kohla; w tym samym roku powołano także Fundację „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. Stworzono solidną podstawę dla rozwoju współpracy w wielu płaszczyznach od kwestii politycznych i kulturalnych po ekonomiczne i polityczne.