Kapitalizm monopolistyczny zaczął rozwijać się w drugiej połowie XIX stulecia. Wtedy to nastąpiła rewolucja przemysłowa, zaczęły powstawać nowoczesne państwa których gospodarka oparta była na przemyśle ciężkim. Nastąpił niesamowity postęp techniczny, powstawały liczne wynalazki. W przemyśle zaczęto stosować maszyny na które powstało stałe zapotrzebowanie. Zaczęły gwałtownie rozwijać się miasta w wyniku migracji ludności z terenów wiejskich, jak również wyżu demograficznego. Sok liczby ludności spowodowany był rozwojem medycyny i poprawą wyżywienia co zmniejszyło umieralność. 34 miliony ludzi zasiedlało "nowe" kontynenty: Australię i Amerykę. W obliczu rozwoju mechanizacji i zwiększania nakładów produkcyjnych pojawiła się konieczność posiadania dużego kapitału. To pociągnęło za sobą upadek drobnej przedsiębiorczości. Często małe przedsiębiorstwa łączyły się. Powstawały spółki akcyjne i wielkie koncerny związane ze sobą udziałami. Inną formą łączenia się przedsiębiorstw były syndykaty które były pośrednikami w transakcjach dla swoich członków, czy też kartele skupiające przedsiębiorstwa z tej samej gałęzi przemysłowej. Na tle powstawania tak wielkich zrzeszeń wyłonił się monopol który dawał wyłączne prawo do działalności gospodarczej w danej dziedzinie. Monopole powiązane były z bankami. W związku z upadkiem drobnej działalności rzemieślniczej zwiększyła się liczba robotników. Coraz częściej kapitaliści zaczęli wpływać nażycie polityczne, zaznaczyła się rywalizacja i dominacja ekonomiczna jednych państw nad drugimi, wzajemne zwalczanie się monopoli, rozwój handlu światowego i tworzenie kolonii przez państwa zaawansowane gospodarczo.