Juliusz Fortunat Kossak herbu Kos (ur. 29 października 1824 w Nowym Wiśniczu, zm. 3 lutego 1899 w Krakowie) – polski malarz, rysownik i ilustrator. Specjalizował się w malarstwie historycznym i batalistycznym, ulubionym tematem jego obrazów były konie. Malował małoformatowe dzieła głównie techniką akwarelową. Był jednym z inicjatorów utworzenia w Krakowie Muzeum Narodowego. Ojciec Wojciecha Kossaka.

Urodził się w szlacheckiej rodzinie herbu Kos, która miała ruskie pochodzenie[1]:

Gdy pani konsyliarzowa Michałowa Kossakowa wybrała się z własnej wioski Kniahinin nad Sanem w podróż do Krakowa, znajdowała się w dziewiątym miesiącu ciąży. W drodze uczuła bóle porodowe, przystanęła przeto w najbliższym miasteczku Wiśniczu i dn. 15. grudnia 1824 r. urodziła dużego i zdrowego chłopca. Wróciła potem pospiesznie do domu, aby czym prędzej ochrzcić syna w sąsiedniej unickiej cerkwi. "Nadaję ci imię Juliusza" — powiedział do krzyczącego malca po rusku greckokatolicki paroch. Chłopiec pochodził z rodziny, która Rusinów uważała za odmianę Polaków i nie robiła różnicy między wyznaniem rzymskim a greckim. Dlatego, od najmłodszych lat, Juliusz umiał jednakowo dobrze mówić po polsku i po ukraińsku.

Aleksander Piskor, Les bons vieux temps 1845[2]

Ojciec, Michał Kossak (zm. 1833), był właścicielem niewielkiej wsi Knihinin pod Stanisławowem i sędzią, kolejno w Stanisławowie, Wiśniczu i Lwowie. Matka, Antonina, pochodziła z rodziny Sobolewskich. Miał dwóch młodszych braci: Leona i Władysława[3]. Jego żoną, poślubioną w 1855, była ziemianka Zofia Gałczyńska (1834–1923), córka Wojciecha i Anieli z Kurnatowskich[4] (zm. 1901 w Kaliszu[5]). Potomkami Juliusza Fortunata byli:

urodzeni w Paryżu:

„starszy” z bliźniaków – Wojciech (ur. 1856)

„młodszy” z bliźniaków – Tadeusz (ur. 1857)

Stefan (ur. 1858)

urodzone w Warszawie:

Zofia (ur. 1861), późniejsza Kazimierzowa Romańska

Jadwiga (ur. 1865), później żona Zygmunta Unruga, matka Jadwigi Witkiewiczowej