Osierocony prze ojca i matkę, oddany pod opiekę bojarów wydzierających sobie władzę, Ivan IV od najmlodszych lat uczy się przebiegłości i okrucieństwa. Gdy ma siedemnaście lat w 1547 roku ogłasza się carem. Skłonność do rozwiązłości i przemocy łączy z chorobliwą wręcz pobożnością. Sadysta i mistyk zarazem ma się za namięstnika Boga na ziemi i z góry rozgrzesza się z wszelkich występków. Wybujała podejrzliwość każe mu wszędzie dostrzegać szpiegów i zdrajców. Jego najwierniejsi poddani giną jeden po drugim na okrutnych torturach, a on na klęczkach między dwiema modlitwami wydaje najsroższe rozkazy. W zapierającej dech w piersi biografii Henri Troyat ożywa dal nas tę wynaturzoną postać, a wokół niej zgiełk bitew, barbarzyński przepych dworu, dusną atmosferę izb tortur.