Jerzy Strzelczyk nie opowiada historii epoki, nie skupia się na omówieniu poszczególnych wydarzeń: konfliktów zbrojnych, misji chrystianizacyjnych, życia codziennego ludzi, działalności Kościoła, czy wreszcie aspektów gospodarczych średniowiecznych państw. Jego głównym polem manewru jest np. wyjaśnienie terminu „średniowiecze, co lub jakie wydarzenie sprawiło, że powstała ta epoka a także jak i kiedy nastąpił jej kres. Interesuje się też gdzie, tak po prawdzie ukształtowało się  średniowiecze; jakie obejmowało krainy, które regiony wpływały na jego kontekst. Autor zdecydowanie opowiada się przy twierdzeniu, że wieki średnie to umowny termin, który miał za zadanie oddzielić od siebie starożytność i nowożytność. Jest zdecydowanym zwolennikiem twierdzenia, iż dzieje średniowiecza to dzieje tych ziem, które skupione były wokół basenu Morza Śródziemnego, poczynając od najstarszego okresu antyku oraz ich związkom z innymi ludami, tzw. zewnętrznymi (barbarzyńskimi), a także procesów do jakich między nimi dochodziło. Wspomina o trzech kręgach cywilizacyjnych, które nadały podwaliny epoce: zachodni (rzymski), wschodni (grecki) oraz reprezentowany przez muzułman. Strzelczyk wyjaśnia, że główna problematyka książki skupiać się będzie na regionie europocentrycznym, a ściślej rzecz ujmując, „łacińsko-europocentryczny”. Wniosek z tego prosty, iż to właśnie rzymski krąg cywilizacyjny nadał bieg średniowieczu w Europie Południowej, Zachodniej, Środkowej i Północnej. Zaznacza jednocześnie, że w miarę przesuwania się granic zasięgu omawianej epoki – zwłaszcza na terytoria Europy Środkowo – Wschodniej, wspomniane wyżej kręgi będą się bezpośrednio ze sobą ścierały. Widać to doskonale na dziejach Polski, czy też ziem polskich, gdzie zwłaszcza w późnym okresie średniowiecza (XIV – XV w.) oraz na początku wieków nowożytnych, uchwytne zostały w jednym regionie cywilizacje zachodu, wschodu, a także islamu.