Książka Wacława Gąsiorowskiego to niezwykła proza. Jest to pozycja, która podczas czytania wytwarza wokół nas namacalny klimat minionych dziejów. Jest jak wizyta w domu dziadków, którzy w atmosferze spokoju i pozytywnego napięcia snują swoje dzieje i karmią młode, chłonne umysły wiedzą o rodzinie, o przeszłości. Jest jak wehikuł czasu, który głosem przodków prowadzi za rękę, dwa wieki wstecz, odrywając zdrowy rozsądek od otoczenia, od mijających godzin i myśli, że rano trzeba wstać do pracy. W odróżnieniu od innych dzieł autora, w "Gawędach" nie ma miejsca dla jego własnego pióra. Gąsiorowski ledwie zakreśliwszy wstęp, oddaje głos bohaterom Epoki, naszym pradziadom, którzy lata po wojennych tułaczkach opowiadają o swoich przygodach. Tematyka tych gawęd jest różnorodna. W doborze opowieści nie ma wyraźnego klucza, w szczególności chronologicznego. Jedyną klamrą, która spina wszystkie historie to osoba Bonapartego, dwadzieścia lat europejskiego kotła, który wrzał za jego panowania i Polacy, którzy niczym złota nić przecinali sobą tę rozległą materię. Niektóre z opisanych wydarzeń tu przedstawionych, zazwyczaj przez świadków, są do odnalezienia w innych książkach. Z zainteresowaniem odnajdowałem dokładniejsze opisy takich wydarzeń i postaci jak pewna polska markietanka, której Berezyna i jej forsowanie dramatycznie odebrało dziecko (opowieść pt "Baśka markietanka"), rozterki Józefa Drzewieckiego służącego "pod Napoleonem" oficera, którego spotkał zaszczyt audiencji u papieża ("Audiencja u Piusa VI"), losy pewnego pojedynku między dwoma zwaśnionymi polskimi oficerami, którego dramatyczny i krwawy koniec miał miejsce w Smoleńsku ("Pojedynek" Stanisław Kosmowski). Gawęd w książce Wacława Gąsiorowskiego znajdziemy ponad trzydzieści. Każda z nich łapie zakochanych w Epoce na długie chwile i nie pozwala myślami uciec do współczesności. Wierzę, że osobom, które nie mają (jeszcze?) połkniętego bakcyla czasów Bonapartego, ta książka pozwoli zrozumieć miłość tych, którzy już są w nich zatraceni.