Estetyka czterech żywiołów

Wedle tradycji europejskiej żywioły leżą u genezy świata. Czy były pierwsze? Kosmologie powiadają, że na początku był Chaos. Co zatem było przed Chaosem? Może ciemność? Pytania o najpierwotniejszy początek stanowią pułapkę dla ludzkiej myśli, prowadząc ją na manowce. Obok Chaosu w znaczeniu nieokreślonej pustki, istniało także, prawda że znacznie późniejsze, pojęcie Chaosu jako pomieszania czterech żywiołów, znajdujących się w stanie walki. W nurcie postmodernizmu uwydatniane jest zmęczenie kultury symbolicznej, zagubienie współczesnego człowieka w nadmiarze znaczeń. Czy jesteśmy skazani na stałe wytwarzanie nowych znaczeń, oddalając się coraz bardziej od świata rzeczywistego i bezpośredniego doświadczenia? Czy można odnaleźć drogę do rzeczy uwolnionych z nagromadzonych kulturowo znaczeń? W atmosferze takich pytań i wątpliwości powstawała książka o czterech żywiołach. Chociaż niemożliwe jest wyczerpanie bogactwa wątków, mamy nadzieję, że Estetyka czterech żywiołów daje adekwatny obraz ukazujący trwałą obecność żywiołów w wytworach myśli i wyobraźni mieszkańca ziemi. Podpowiada jak stawić czoło wielowiekowej obecności żywiołów w kulturze europejskiej (także i pozaeuropejskiej, zwłaszcza Bliskiego i Dalekiego Wschodu), jak zmierzyć się, u progu trzeciego tysiąclecia, z problematyką w istocie swej elementarną. Jest coś całkowicie radykalnego w podejściu do estetyki poprzez powrót do substancji, od których filozofia rozpoczynała metafizyczne dociekania i których doświadczenie nigdy nie wygasło. Estetyka czterech żywiołów kieruje estetykę z powrotem ku podstwowym żywiołom stale zmysłowo doznawanym – ziemi, wody, ognia i powietrza. W pełnych inwencji twórczej studiach piątka uczonych prowadzi interdyscyplinarne i interkulturowe badania przechodząc od nieokreśloności znaczeń ku rzeczom prymarnym. Krótkie wprowadzenie redaktorki określa scenę dla tematu książki: jest nią historyczna sytuacja naszego czasu, gdy znaczenia zwielokrotniły się i utraciły swe powiązania ze światem. Cztery żywioły mające starożytne i wielokulturowe źródła pozwalają nam powrócić do percepcji świata przedmiotów i w nowy sposób wiodą nas zarówno do sztuki jak i do zmysłowego doświadczenia w ogóle.