Każde ludzkie działanie ma swoją metodykę mówiącą, jak je efektywnie, a zarazem skutecznie przeprowadzić, pozostając w zgodzie z jego powszechnie przyjętymi procedurami. Znajomość metodyki jest szczególnie ważna, gdy zmierza się do przygotowania dzieła podlegającego formalnej ocenie według ściśle ustalonych kryteriów i mającego świadczyć o określonych kompetencjach jego autora, jak to ma miejsce w przypadku rozpraw doktorskich traktowanych jako narzędzie intelektualnej formacji doktora nauk. Metodyka ma wiele różnych wątków, z których najważniejsze przedstawia ta książka. Omówiono w niej te, które:
pomagają doktorantowi w określeniu jego tożsamości naukowej, co jest szczególnie ważne, a zarazem trudne, dla osób o wielorakiej proweniencji akademickiej, nie zawsze zgodnej ze specjalizacją nabywaną dzięki przygotowywanej pracy doktorskiej,
są pomocne przy wyborze i werbalizacji rozwiązywanego w tej dysertacji problemu badawczego, formułowaniu tezy doktorskiej i służących jej udowodnieniu hipotez badawczych,
pokazują, w jaki sposób podczas rozwiązywania podjętego problemu badawczego oraz dowodzenia słuszności postawionej tezy korzystać z istniejącej teorii, jak ją rozwijać bądź testować jej prawdziwość,
pozwalają właściwie korzystać z rekomendacji metodologicznych uzyskiwanych od doświadczonych badaczy,
uczulają na skutki indoktrynacji i archetypów oraz stereotypów myślowych, radząc, jak ich unikać,
zapewniają obiektywizm i replikatywność prowadzonego badania,
mówią, jak umiejętnie komunikować jego przebieg oraz wyniki w trakcie przygotowywania tekstu samej rozprawy i związanych z nią publikacji naukowych.