Octave Mirbeau
Dziennik panny służącej
Przeł. Anna Zenowicz
Celestyna, służąca z Paryża, przyjeżdża na służbę na prowincję. Podczas pobytu u państwa Lanlaire'ów prowadzi pamiętnik, w którym wspomina pracę w innych domach. Opisuje swoje romanse, dawnych kochanków, śmieszne i tragiczne historie, ekscentrycznych pracodawców. Pojawia się modny pisarz, obłudny mieszczuch, działacz dobroczynny, zubożały hrabia ożeniony z bogatą parweniuszką, stary fetyszysta czy zblazowany młodzieniec. Celestyna ma niezwykle ostre pióro i znakomity dar obserwacji. I nie zna litości w zdradzaniu tajemnic swoich chlebodawczyń oraz przywar swoich panów zafascynowanych jej urodą.
U Lanlaire'ów Celestyna poznaje Józefa służącego, tyrana, stręczyciela i sadystę. Boi się go, ale jest także nim zafascynowana. Pewnego dnia w lesie zostaje znaleziona zgwałcona i zamordowana dziewczyna Klarcia. Celestyna domyśla się, kto to mógł zrobić Tylko czy jej to przeszkadza?
Dziś powiedzielibyśmy, że ta powieść dozwolona jest od lat osiemnastu nie żeby była szczególnie gorsząca, ale dlatego, że wcześniej trudno uchwycić jej głębsze intencje i docenić ten zgryźliwy humor.
Joanna Żurowska
Octave Mirbeau (18481917) francuski pisarz, dramaturg, krytyk sztuki i dziennikarz, członek Akademii Goncourtów. Urodził się w rodzinie średnio zamożnych mieszczan. Porzuciwszy studia prawnicze, rozpoczął pracę jako dziennikarz. Był gorącym zwolennikiem impresjonizmu, poświęcił szereg artykułów Monetowi i Pissarro, jako jeden z pierwszych docenił Vincenta van Gogha. Pomógł wylansować Auguste'a Rodina. Opublikował między innymi: Księdza Juliusza, Sebastiana, Ogród udręczeń czy Kartki z notatnika nerwowca. Za życia Octave Mirbeau był jedną z barwniejszych i lepiej znanych postaci świata dziennikarskiego i artystycznego we Francji. Miał niezwykle rozpoznawalny styl i ostre pióro polemisty, którym chłostał przywary swoich rodaków.