Wieża zamkowa (baszta, donżon) – lubelski zabytek sztuki romańskiej należący do kompleksu zamkowego i jedna z najstarszych budowli na Lubelszczyźnie. Data powstania wieży nie jest pewna i według badaczy powstała albo w połowie XIII wieku albo w końcu XIII wieku, albo w XIV wieku jako budowla obronno-mieszkalna (donżon). Część badaczy jako inicjatora budowy wieży w Lublinie widzi księcia Bolesława Wstydliwego. Wieża stanowiła część grodu kasztelańskiego. Wzniesiona przy południowym zboczu wzgórza. Posiada trzy kondygnacje nadziemne (do XVIII wieku cztery). Jej średnica wynosi około 15 m, a grubość muru, wewnątrz którego biegnie spiralna klatka schodowa, dochodzi do 3,4 m. Zamek Lubelski, obecnie siedziba Muzeum Lubelskiego ma długą i bogatą historię. Na wzgórzu na którym został posadowiony znaleziono ślady osadnictwa z okresu neolitu. Teren ten był zasiedlony od V i VII wieku. Włączenie istniejącego zespołu osad w obręb państwa pierwszych Piastów wiązało się ze spadkiem znaczenia osady na wzgórzu zamkowym, a miało miejsce w wiekach X-XII. Ranga miejsca wzrosła po powstaniu kasztelanii lubelskiej i archidiakonatu. Gród lubelski uzyskał wówczas specjalną rolę w administracyjno-terytorialnym podziale państwa i księstwa. Jedynym zachowanym elementem grodu jest cylindryczna wieża kamienno-ceglana. Lubelską wieżę jako budowlę można powiązać z warownymi domami obronnymi powstającymi na Zachodzie Europy. Charakteryzowały je fosy, obwałowania, a przede wszystkim wieże, które były jedynym ufortyfikowanym elementem, stanowiącym symbol władzy. Symbolika wieży podkreślała dominowanie nad okolicą, oznaczała wysokość pozycji społecznej mieszkańców oraz umożliwiała obserwację terenu. Lokalizacja lubelskiego donżonu odzwierciedla dawną topografię wzgórza zamkowego. Wieża została wzniesiona na granicy garbu położonego we wschodniej części wzniesienia. To umiejscowienie pozwala odczytać podział i funkcje lubelskiego ośrodka grodowego.