Czerwone bagno

"Czerwone bagno. Konspiracja i partyzantka antysowiecka w Augustowskiem wrzesień 1939-czerwiec 1941" jest książką, poświęconą dziejom konspiracji i partyzantki polskiej. To jedno z wydawnictw powstającego w Gdańsku Muzeum II Wojny Światowej, wpisujące się w ideę tej instytucji. Książka jest wspólnym dziełem historyka, prof. Tomasza Strzembosza oraz badacza systemów totalitarnych, Rafała Wnuka. Jak piszą we wstępie autorzy, jest to zaledwie szkic, zawierający wiele znaków zapytania, wiele tropów i zacierających się śladów bohaterów, którzy aktywnie walczyli od początku 1939 roku aż do połowy lat czterdziestych i niemal całkowitego unicestwienia przez NKWD. "Czerwone Bagno" to książka w pewien sposób niezwykła. Ukazuje się bowiem pięć lat po śmierci jednego z autorów - prof. Tomasza Strzembosza. Powstaje zatem pytanie - dlaczego akurat Pan podjął się kontynuacji jego dzieła? Rafał Wnuk: - Jestem jednym z uczniów prof. Tomasza Strzembosza, który był promotorem mojej rozprawy doktorskiej. Po śmierci Profesora, który był dla mnie nie tylko promotorem, ale i niekwestionowanym autorytetem, skontaktowała się ze mną jego żona, pani Maryla Strzembosz i poprosiła, żebym w jakiś sposób wykorzystał materiał zebrany przez jej męża. Długo trwało zapoznawanie się z jego zbiorami? Kilka miesięcy. Zbiór liczył ponad dwa metry bieżące listów, notatek, wypisów źródłowych, relacji i gotowych fragmentów tekstu. Pomyślałem, że warto by te fragmenty wykorzystać, zaś w oparciu o pozostałe źródła dopisać resztę. Zaproponowałem wdowie po Profesorze, że w oparciu o jego materiały, połączone z materiałami, które zebrałem w czasie moich badań archiwalnych, napiszę książkę, która będzie miała dwóch autorów. Jaki jest Pański wkład w tę książkę? Ile w niej jest Rafała Wnuka, a ile Tomasza Strzembosza? Po mojej stronie jest zdecydowana większość dokumentów NKWD, po stronie Profesora - 90 proc. relacji. Jest on autorem prawie całego rozdziału piątego o oddziale partyzanckim podpułkownika Jerzego Dąmbrowskiego "Łupaszki", który był gotowy niemal w całości. W dużym stopniu napisana była też część, dotycząca ukrywania się ludzi. W pełni "moje" są części o Związku Walki Zbrojnej i Polskiej Armii Wyzwolenia. Reszta została sklejona z pewnych próbek, pozostawionych przez Profesora. Ale myślę, że nie to jest najistotniejsze. Pierwotny pomysł książki wyszedł od prof. Tomasza Strzembosza, materiały są nasze, natomiast ostateczny kształt i tytuł, z przyczyn biologicznych, musiałem dziełu nadać ja. "Czerwone bagno" to pierwsza publikacja książkowa Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Tak, ale już wkrótce pojawi się kolejna książka. Będzie to praca dr Tomasza Chincińskiego, poświęcona dywersji niemieckiej w 1939 r. Okazją do poznania tej publikacji będzie spotkanie w Dworze Artusa (Długi Targ 43/44) w Gdańsku, w środę (9 grudnia) o godz. 18.00. Gościem, a zarazem prelegentem wykładu, odbywającego się w ramach cyklu "Spotkania z historią", będzie współautor książki, a jednocześnie pracownik naukowy Muzeum II Wojny Światowej, dr hab. Rafał Wnuk. Sylwetkę wybitnego historyka, represjonowanego w okresie PRL, współtwórcy, a następnie Honorowego Przewodniczącego Związku Harcerstwa Rzeczpospolitej, Śp. prof. Tomasza Strzembosza (1930-2004), przypomni jeden z Jego uczniów - dr hab. Piotr Niwiński z Uniwersytetu Gdańskiego.