Łazienki Królewskie w Warszawie, zespół pałacowo-ogrodowy na terenach dawnego Ujazdowa, ukształtowany w XVII–XIX w. W średniowieczu był tu zwierzyniec służący jako miejsce łowów książętom mazowieckim. Około 1683–89 na zlecenie ówczesnego właściciela terenu, marsz. w. kor. S.H. Lubomirskiego, Tylman z Gameren wzniósł centralny, barok. pawilon Łaźni (stąd nazwa całego założenia), a na północ od niego — pawilon zw. Ermitażem. Około 1764 zaczęto, na zlecenie króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, powiększanie dawnego ogrodu przy Łaźni; 1772 rozpoczęto przekształcenie pawilonu Łaźni na dom mieszkalny: 1777 nadbudowano piętro, 1784 elewację południową przebudowano w stylu klasycyst.; 1788–93 przekształcono Łaźnię w pałac połączony z bocznymi pawilonami mostkami z kolumnowymi galeriami (architekci — D. Merlini i J.Ch. Kamsetzer; rzeźbiarz — A. Le Brun); zachowano 3 barok. pokoje (Sień, Pokój Bachusa, Pokój Kąpielowy), pozostałym wnętrzom nadano wystrój klasycyst. (Merlini i Kamsetzer oraz rzeźbiarze — Le Brun, J. Monaldi i T. Righi, i malarze — M. Bacciarelli i J.B. Plersch, nadzór sprawował król, który miał zasadniczy wpływ na ukształtowanie form pałacu). W pałacu odbywały się latem słynne obiady czwartkowe. W 1774 przystąpiono (niezależnie od prac przy Łaźni) do wznoszenia Białego Domu i od 1775 — pałacu Myślewickiego; oba pawilony (projektu Merliniego) mają charakter willi i reprezentują wczesny klasycyzm (ścienne dekoracje mal. w Białym Domu — Plersch i J. Ścisło; malowidła ścienne w pałacu Myślewickim — A. Herliczka i Plersch). W 1778 wytyczono tzw. Promenadę Król. (wg projektu Kamsetzera) — aleję otoczoną kanałami, łączącą Łaźnię z Białym Domem; wybudowano pawilon Trou Madame, w stylu chiń. (mieścił się tu później teatr, przebudowa 1830 na Nową Kordegardę). W pocz. lat 80. stworzono nowy, osiowy układ w postaci nieregularnych stawów usytuowanych od południowej i północnej strony Łaźni; 1785 wzniesiono Amfiteatr ziemny ze sceną na wyspie (1790 Amfiteatr i scenę Kamsetzer przekształcił, wzorując się na antyku rzym.); 1788 — most z pomnikiem króla Jana III Sobieskiego (Le Brun i F. Pinck); 1786–88 — Wielką Oranżerię (zw. Starą Pomarańczarnią, wg projektu Merliniego); w skrzydle budynku urządzono teatr, 1778–88 w sąsiedztwie Łaźni stanął gmach Wielkiej Oficyny (Merlini i Kamsetzer), 1792 przy stawie północnym — budynek Kordegardy (wg projektu Kamsetzera). W 1792 zaczęto wznosić centralny kościół zw. Świątynią Opatrzności (wg projektu J. Kubickiego; budowli nie dokończono z powodu wydarzeń polit.). Ogród, urządzony jako ang. ogród krajobrazowy (ogrodnicy: F.M. Tietz i od 1787 J.Ch. Schuch), wzbogaciły rzeźby, mostki i drobne pawilony.