SPIS TREŚCI: Przedmowa Wstęp     Pierwiastek krzem       Budowa osłon elektronowych atomów krzemu, węgla i germanu Zasadnicze własności krzemianów krystalicznych . Substancje wchodzące w zakres krystalochemii krzemianów . Zasady pisania wzorów strukturalnych krzemianów Systematyka krystalicznych krzemianów     Kondensacja, polimeryzacja i krystalizacja krzemianów . Porównanie związków węgla i krzemu oraz znaczenie krzemianów rodzie i technologii     Wprowadzenie do krystalochemii krzemianów     Wiązania chemiczne występujące w krzemianach . Uwagi wstępne     Wiązania jonowe     Wiązania atomowe     Zjawiska polaryzacji drobin, atomów i jonów . Wpływ polaryzacji na charakter wiązań chemicznych w łach substancji niemetalicznych .... Obliczanie charakteru wiązań jonowo-atornowych . Wiązanie wodorowe     Wiązanie tlenowe (mostek tlenowy) oraz powstawanie wiązań ato mowych i jonowo-atomowych u węgla, krzemu i germanu Porównanie własności kryształów jonowych i atomowych Wiązanie van der Waalsa     Połączenia koordynacyjne     Połączenia pułapkowe (klatratowe) .... Podstawowe pojęcia i prawa krystalochemii .... Określenie zadań krystalochemii i pojęcie kryształu . Analiza strukturalna kryształów     Kryształy rzeczywiste i wady sieciowe .... Podstawowe zasady krystalochemii     Promienie jonowe i ich prawa     Liczby koordynacyjne i ich zależność od stosunku promieni jono­wych      Zasady krystalochemiczne trwałości kryształów o koordynacji jono wej         Struktury izo- anizo- i mezodesmiczne Przewodniki, półprzewodniki i dielektryki . Energia sieciowa (strukturalna) kryształów jonowych . Uproszczone metody przybliżonego obliczania energii sieciowe: kryształów jonowych     Struktura kryształów a ich własności optyczne     Barwa połączeń krzemianowych     Izomorfizm (równopostaciowość)     Zasadnicze typy izomorfizmu     Roztwory stałe     Wpływ ładunku jonów na izomorfizm     Diadochia i maskowanie jonów     Izomorfizm a charakter wiązań chemicznych     Roztwory stałe nieizomorficzne. Rozpad roztworów stałych . Trwałość struktur z punktu widzenia termodynamiki . Struktury modelowe krzemianów ’     Izodimorfizm i izopolimorfizm     Antyizomorfizm, izomorfizm polimeryczny i morfotropia . Polimorfizm (wielopostaciowość) .         Warunki termodynamiczne trwałości odmian polimorficznych . Typy przemian polimorficznych     Stablilizacja metatrwałych połączeń krzemianowych Połączenia krzemianowe zawierające wodór     Woda śródwięźbowa     Woda sieciowa w krzemianach       Hydroliza i hydratacja     Zdolność i szybkość krystalizacji     Mechanizm reakcji krzemianów w stanie stałym i ciekłym Niektóre ogólne zagadnienia związane z charakterystyką krystaloche- miczną krzemianów     Krystalochemia szkła i stopów krzemianowych. Koloidy ...... Definicja szkła i fazy termodynamiczne. Stan szklisty     Trzy stany skupienia (gazy, kryształy, ciecze)     Powstawanie szkła (polimeryzacja)     Trzy rodziny szkieł     Badanie budowy wewnętrznej cieczy     Podział substancji bezpostaciowych     Zmiany lepkości szkła w miarę postępu polimeryzacji     Ciepło właściwe cieczy i szkła         .    .    . Energia swobodna a struktura cieczy i szkła     Grupa [Si04]4— w szkle krzemianowym     Potencjał jonowy, a powstawanie szkła     Warunki krystalochemiczne powstawania szkła nieorganicznego Jony szkłotwórcze (więźbotwórcze) i jony modyfikatory .    .    . Krystalochemiczne warunki obniżania temperatury mięknięcia szkła Własności chemiczne szkła a jego struktura i skład     Struktura stopów krzemianowych     Własności mechanochemiczne szkła     Przewodnictwo elektryczne szkła    .    .    " Dyfuzja gazów przez szkło     Zjawisko tłumienia dźwięków przez szkło .             Szkło jako roztwór     Ogólna charakterystyka struktury złożonego szkła krzemianowego . Koloidy     Definicja koloidów     Zdolność adsorpcyjna koloidów .    .    .    .    . Budowa wewnętrzna ziarn koloidów     Granule i micelle         Gelifikacja koloidów. Wysalanie i peptyzacja koloidów .    .    ■ Tiksotropia         ■    . Adsorpcja selektywna .    Pierścienie Lieseganga     Wprowadzenie do geochemii krzemianów    .  Określenie pojęć kosmochemii, geochemii i geochemii sialu . Skład chemiczny wszechświata .    Powstawanie pierwiastków w przyrodzie    oraz    utworzenie    się    układu słonecznego .    .    ...    . Powstawanie pierwiastków    (atomów)       Powstanie Ziemi     Budowa Ziemi         Wewnętrzne jądro Ziemi       Zewnętrzne jądro Ziemi     Sima      • Zewnętrzne strefy Ziemi     Sial     Segregacja (dyferencjacja) pierwiastków Ziemi z punktu widzenia kry­stalochemii      Krystalizacja i likwacja magmy     Woda w magmie krzemiankowej oraz zjawiska późnych stadiów pomagmowych     Procesy wietrzenia     Procesy metamorficzne         Skład chemiczny, mineralny oraz skalny sialu     Niektóre zagadnienia geochemii izotopów .    .    .    .    . Zmiany składu izotopowego krzemu w sialu     Sialochemia izotopów tlenu w krzemianach ...... Zmiany składu izotopowego siarki w sialu ,    .    .    •    . Podział pierwiastków na grupy geochemiczne     Podział geochemiczny minerałów         Systematyczny opis ważniejszych krzemianów  Krzemiany o strukturze szkieletowej      . Inne krzemiany o strukturze szkieletowej     Krzemiany warstwowe     ' Struktury pakietowe. Budowa krzemianów warstwowych pakie­towych          Struktury jednowarstwowe     Inne struktury warstwowe     Krzemiany wstęgowe     Krzemiany łańcuchowe    .. Krzemiany wyspowe .        .    - Pirokrzemiany (dwukrzemiany)     Krzemiany o pięcioczłonowych zespołach grup [Si04] Krzemiany wyspowe o pierścieniach trójczłonowych .    •. Krzemiany wyspowe o pierścieniach sześcioczłonowych    . śJł Ortokrzemiany (monokrzemiany)  Ceramika i krzemianowe materiały ogniotrwałe . Początki ceramiki     Zadania współczesnej ceramiki . Krzemianowe surowce ceramiczne Warunki powstawania skał i minerałów ilastych Najważniejsze cechy technologiczne minerałów ilastych Przeobrażanie się skał ilastych     Katalityczne działanie minerałów ilastych Określanie składu mineralnego (fazowego) skał ilastych Termiczna analiza różnicowa     Zastosowanie technologiczne surowców krzemionkowych Układ Si02     Krzemionkowe materiały ogniotrwałe (dynasy) Wpływ przemian polimorficznych Si02 na reakcje zachodzące ceramicznych    . Układ A1203      Układ A1203 —Si02     Reakcje termiczne kaolinitu     Układ MgO — Si02 (forsteryt i odmiany polimorficzne Mg[Si03]) Układ FeO — Si02     Układ FeO —MgO —Si02     Układ CaO — MgO-—Si02     Układ A1203 — MgO — SiO,     Układ Li20 — A1203 — Si02     Układ K20 — Si02 — A1203      Układ Ti02 — Si02     Syntezy technologiczne czystych faz krzemianowych  Szkło i emalie     Krzemianowe materiały wiążące i żużle hutnicze . Układ CaO —Si02     Układ CaO — A1203         Układ CaO — A1203 — Si02     Układ CaO — Fe203         Układ CaO — A1203 — Fe203 Układ CaO — A1203 — Fe203 — Si02 Żużle wielkopiecowe a układ CaO — A1203 — Si02 Roztwory stałe krzemianów i fosforanów . Układ CaO — B203 —Si02     wyrobach Układ CaO — H20 — Si02     Inne układy z wodorokrzemłanami     Układ H20 — Si02     Układ CaO — Na20 — H20 — Si02     Wiązanie cementu portlandzkiego i punktu widzenia krystalochemii krzemianów     Charakter kruszywa a własności betonu     Literatura     Tabele uzupełniające     Wykaz minerałów     Skorowidz