Bogowie Słowian, 1933 r.

Bogowie Słowian - The Gods of the Slavs - Le Dieux des Slaves Pięknie wydane, zabytkowe opracowanie w trzech językach (po polsku, angielsku oraz francusku) mitologii słowiańskiej. Zawiera 21 rycin.

Druk niniejszy wykonano w drukarni "Powściągliwość i Praca" w Krakowie pod kierownictwem Franciszka Szula. Wytłoczono 3,000 egzemplarzy na bezdrzewnym papierze, każdy egzemplarz zawiera 132 drzeworytów, tłoczonych z oryginalnych klocków drzeworytowych, wszystkie egzemplarze nakładu zostały podpisane przez autora, odbito również 15 egzemplarzy na japońskim papierze "Nagaban Soih" i ponumerowano w maszynie liczbami od 1 do 15. Wszystkie drzeworyty w egzemplarzach od 1 do 5 tłoczył własnoręcznie sam autor.

Bogowie słowiańscy stanowili najczęściej personifikacje wszechmocnej przyrody lub poprzez poszczególne aspekty natury przejawiali swe istnienie. Panteon słowiański nie posiadał specjalnie spersonalizowanej hierarchii - w różnych regionach, jako głównego patrona, obierano różnych bogów.

Pierwszą relacją o bóstwach słowiańskich, którą trudno zweryfikować, jest pochodząca z II połowy XIII wieku Knýtlinga saga, stanowiąca uzupełnienie Gesta Danorum Saksa Gramatyka. Oprócz bóstw wspomnianych przez Saksa pojawiają się dwa nowe imiona bóstw czczonych na Rugii, których interpretacja i wiarygodność nastręcza trudności. Imię pierwszego bóstwa, Tjarnaglofi proponuje się najczęściej odczytać jako Czarnogłów i powiązać wówczas ze wspomnianym przez Helmolda Czarnobogiem. O wiele więcej trudności sprawia Pizamar.

Najobszerniejszym źródłem zawierającym trudne do weryfikacji imiona bóstw słowiańskich jest panteon zawarty w kronice Jana Długosza. Długosz wspomina kilka bóstw, które nie pojawiają się we wcześniejszych źródłach, część z nich przedstawiając jako analogie do bóstw greckich.

Obecnie przeważa pogląd, że imię Jesza zostało wzięte z zawołania ludowego, w czasach współczesnych autorowi już nieczytelnego. Niejasne jest, skąd Długosz zaczerpnął imiona Dzidzileyla. W przypadku bóstw Żywie i Pogoda wskazuje się na podobieństwo do połabskich Siwy i Podagi). Przeważnie za nieautentyczną uważa się Dziewannę.

Najwięcej rozbieżności występuje przy weryfikacji Łady i Nyi. Współcześnie spora część badaczy przyjmuje te dwa bóstwa za autentyczne. W 1492 w Kronice Saskiej Konrada Bothego wzmiankowane są dwa imiona bóstw, które miały być czczone we wczesnym średniowieczu na Połabiu: Flins i Krodo.

Najpóźniejszą chronologicznie jest wzmianka Macieja Miechowity z 1519 o Lelu i Polelu oraz Pogwizdzie. Sprawa autentyczności Lela i Polela jest przedmiotem licznych sporów, gdyż porusza problem indoeuropejskiego modelu bliźniaczych bóstw.