Złota Orda losy pokoleń

Na znaczenie problematyki Złotej Ordy zwróciliśmy uwagę w sposób zupełnie nieoczekiwany w toku pracy nad zespołowym Projektem Rosyjskiego Funduszu Badań Podstawowych „Geneza kryzysów przyrody i społeczeństwa w Rosji” (1992–1995). Przystępując do realizacji Projektu, uważaliśmy, że najazd tatarski był inwazją barbarzyńców, którzy potrafili wstrzymać i zahamować na dłużej ewolucję narodów Europy Wschodniej, nie wywierając zresztą na nią gruntownego wpływu. Musieliśmy jednakże przyznać, że to wyjściowe założenie mijało się nieco z rzeczywistością, na skutek czego nieplanowanym owocem projektu stała się monografia „Złota Orda” (1998). W związku z tym, że był to rezultat ważny, lecz ze względu na ww. Projekt – jedynie pomocniczy, gatunek książki okazał się dość niekonwencjonalny: zawierała ona wyniki bezpośrednich badań, lecz akcenty przesunęły się w niej na problematykę badań przyszłych. W książce tej stwierdzono po raz pierwszy, że Złota Orda to zapomniana cywilizacja. Z tego punktu widzenia Złota Orda dotychczas nie była postrzegana. Kryterium takiej właśnie oceny wypływało z podstawowych założeń historii socjoprzyrodniczej, bazującej na ogólnej teorii systemów i synergetyce, relacjach wzajemnych człowieka i przyrody, systemu i otaczającego go środowiska, części i całości...