Zatrudnienie niepracownicze

Problematyka niniejszej publikacji skupia się wokół zjawiska zatrudnienia niepracowniczego – zagadnienia świadczenia pracy potocznie zwanego samozatrudnieniem – które dotyczy osób pracujących osobiście przez dłuższy czas na rzecz jednego kontrahenta, a więc znajdujących się wobec podmiotu zatrudniającego w uzależnieniu ekonomicznym. Sytuacja faktyczna świadczenia pracy przez owych niepracowniczo zatrudnionych jest bardzo podobna do sytuacji pracowników, ale pod względem prawnych uwarunkowań – status obu grup diametralnie się różni; niepracowniczo zatrudnieni nie korzystają z ochronnej funkcji prawa pracy. Stąd też forma tego typu zatrudnienia staje się szczególnie atrakcyjna z punktu widzenia podmiotów zatrudniających. W takich okolicznościach rozgorzała w kręgach naukowych wielka dyskusja na temat sposobów unormowania zjawiska zatrudnienia niepracowniczego. Co więcej, powstały już pierwsze regulacje prawne dotyczące tego typu zatrudnienia, jak choćby hiszpańska ustawa o pracy autonomicznej; w polskim projekcie nowego kodeksu prawa pracy znajduje nawet dość obszerne unormowanie zatrudnienia niepracowniczego. Celem przedmiotowego opracowania jest rozważenie pewnego wachlarza możliwych unormowań tego typu pracy. Najczęstszymi propozycjami są dwie następujące: opierająca się na założeniu, że możliwe jest wyodrębnienie stosunku zatrudnienia niepracowniczego (a więc stosunku na tyle różniącego się od stosunku pracy, co uniemożliwia włączenie niepracowniczo zatrudnionych w zakres podmiotowy stosunku zatrudnienia pracowniczego), a następnie swoiste dopasowanie dla stosunku zatrudnienia niepracowniczego pewnej ochrony; oraz propozycja, wedle której w związku z tym, że niemożliwe jest wskazanie na odrębność stosunku zatrudnienia niepracowniczego, należy zmodyfikować stosunek pracy tak, aby móc w jego zakres podmiotowy włączyć świadczących pracę w ramach zatrudnienia niepracowniczego.