Traktat o naturze ludzkiej tom II

Traktat o naturze ludzkiej (oryg. ang. Treatise of Human Nature, being an Attempt to introduce the Experimental method of Reasoning into Moral Subjects) jest fundamentalnym dziełem filozoficznym Davida Hume'a, opublikowanym w 1739 r. (część I-II) i 1740 (część III). Dzieło to pisał Hume podczas swojego pobytu we Francji i ukończył je mając zaledwie 30 lat. Z jego publikacją wiązał wiele nadziei: spodziewał się sławy, uznania w środowisku filozoficznym i posady uniwersyteckiej. Książka spotkała się jednak z chłodnym przyjęciem, a Hume (by rozbudzić zainteresowanie) napisał nawet recenzję swojej książki podpisując ją fałszywym nazwiskiem co jednak nie zmieniło sytuacji. Sławę i niezależność finansowa przyniosła mu dopiero publikacja monumentalnej "Historii Anglii" oraz licznych esejów na tematy historyczne, ekonomiczne i kulturalne. Istnieją dwie podstawowe tendencje w interpretacji znaczenia Traktatu…, starsza, związana z jego interpretacją przez współczesną Hume’owi XIX wieczną filozofię akademicką, docenia rozmach tego dzieła i jego zdolność do zainspirowania wielu szkół filozoficznych. Uważa jednak, że Traktat jest pracą młodzieńczo niedojrzałą, emocjonalną a nawet niespójną, o charakterze krytycznym i „niszczycielskim”, niezwiązaną zasadniczo z późniejszym, dojrzałym i pozytywnym piśmiennictwem Hume’a (czyli jego Historią Anglii, eseistyką i dwoma Badaniami...). Stanowisko to niekiedy bywa „łagodzone” uwagą, że prawdopodobnie „Traktat” został przed publikacją przez samego autora ocenzurowany i usunięto z niego te fragmenty, które miały stanowić podstawę wyrazistego, spójnego a także naturalistycznego modelu ludzkiej natury.