Odzyskanie niepodległości i suwerenności rozpoczyna zwykle nowy etap w działalności środowisk i partii politycznych. Znaczenie traci dyskurs dotyczący dróg odzyskania nieodległości, a dominować zaczynają kwestie związane z instytucjami państwa, granicami wolności jednostki, rolą Kościoła katolickiego itp. Opinie dotyczące formowanego ładu ustrojowego niewątpliwie można ulokować na osi między apologią a odrzuceniem. W XX i XXI wieku antynomiczne oceny nie zdominowały wprawdzie polskiej dyskusji politycznej, ale stały się ważkim punktem odniesienia dla formułowanych projektów. Aksjomatem łączącym różne propozycje pozostawała natomiast niezmiennie kwestia zachowania suwerenności i bezpieczeństwa. Dodatkowym czynnikiem wpływającym na kształt formułowanych projekcji były także dynamiczne zmiany i procesy cywilizacyjne, w obliczu których coraz większe znaczenie zaczęto przywiązywać do problematyki bezpieczeństwa kulturowego czy wojen ideowych. Niezmienne pozostawało wszakże przekonanie, że nowa, lepsza Rzeczpospolita jest możliwa. Zgodnie też uznawano, iż mimo przeżywanego kryzysu partie polityczne pozostają głównymi kreatorami nowego ładu w warunkach systemu demokratycznego.