W oparciu o źródła archiwalne i wspomnienia autor podejmuje próbę odtworzenia procesów zachodzących w Gliwicach w 1945 roku. Omówiony został okres władzy Komendantury Wojennej Armii Czerwonej na początku 1945 r. Autor w obiektywny sposób opisuje stan bezpieczeństwa, dewastacje i rabunki mienia mieszkańców, początki życia politycznego, odgórnie zapoczątkowany proces polonizacji miasta, weryfikacja autochtonów, napływ repatriantów oraz wysiedlenie Niemców. Książka jest również głosem w toczącej się dziś dyskusji o „swoich” i „obcych” na Górnym Śląsku, o uwarunkowaniach i błędach polskiej polityki narodowościowej i integracyjnej po drugiej wojnie światowej, metodach i środkach „utrwalania władzy ludowej” i wreszcie stereotypie „przyjaźni polsko-radzieckiej”. Publikacja kończy się na przełomie 1945 i 1946 r., który wyznacza, zdaniem autora, umowną granicę końca pierwszego etapu integracji Gliwic z państwem polskim. Nabiera tempa wysiedlanie za nową, zachodnią granicę Polski niemieckich mieszkańców miasta, a jednocześnie nowi osadnicy coraz bardziej angażują się w życie społeczno-polityczne.