Projekt Kodeksu pracy z 1949 r.

W niniejszej książce zawarte są dzieje prac legislacyjnych nad projektem kodeksu pracy w latach 1947-50 oraz oryginalny tekst źródłowy. Okres po zakończeniu II wojny światowej stanowił istotny etap kształtowania się polskiego prawa. Rozpoczęły go unifikacje różnych gałęzi prawa (m. in. prawa cywilnego). W związku z przemianami ustrojowymi kluczowym zagadnieniem w tym czasie pozostawał charakter przyjmowanych rozwiązań. Istniała możliwość kontynuacji przepisów przedwojennych albo skorzystania z wzorców socjalistycznych. Przed takimi dylematami stanęło również prawo pracy, do tej pory uregulowane częściowo w kodeksie zobowiązań i w ustawach szczególnych. Pomimo wagi wspomnianego okresu w dziejach polskiego prawa pracy, nie został on dotychczas szczegółowo zbadany. W tym okresie powstała Komisja Kodyfikacji Prawa Pracy, która miała nie tylko usystematyzować obowiązujące prawo i technicznie je udoskonalić, ale także stworzyć nowe prawo, czy to przez zmianę istniejących przepisów, czy ich uzupełnienie. Pokazuje to wagę podjętych prac oraz trudności, z jakim mieli zmierzyć się w przyszłości twórcy projektu. Były one tym większe, że w tym czasie dopiero kształtował się ustrój państwa. O tym, jak skomplikowane było to zadanie świadczy to, że kodeks pracy uchwalono prawie 30 lat później. Z tego już chociażby powodu warto bliżej przedstawić wskazane rozwiązania. Na tle zebranego materiału pojawia się szereg pytań szczegółowych: kim byli członkowie Komisji Kodyfikacji Prawa Pracy, jak wyglądała praca Komisji, jakie zagadnienia poruszano na jej posiedzeniach, które z nich wzbudzały kontrowersje, jakie kwestie planowano ująć w kodeksie pracy, jaka była treść proponowanych przepisów. Rozstrzygnięcie tych wątpliwości umożliwi odpowiedź na dwa podstawowe pytania. Pierwsze z nich dotyczy tego, czy w rzeczywistości projekt zawierał nowe rozwiązania, czy raczej zdołano jedynie w tym czasie wyselekcjonować określone zagadnienia z zunifikowanego prawa i połączyć je w całość w jednym akcie. Przyjęcie tezy o nowatorskim podejściu twórców projektu skłania się do zastanowienia się nad drugim problemem badawczym – w jakim zakresie w treści powstałego prawa uwzględnione zostały wzorce radzieckie.