Tom II - 213 s. Tom III - 354 s. Tom IV - 266 s. Tom V - 217 s. Tom VI - 232 s. Potop to środkowa, najobszerniejsza, część Trylogii. W tytule tej części pojawia się określenie faktu historycznego - najazdu Szwedów na Rzeczpospolitą w 1655 r. Przeważająca liczba wrogich wojsk uniemożliwiła Polakom skuteczną obronę. W dodatku nie zdało egzaminu pospolite ruszenie, szerzyły się zdrady. Szlachta poddała się pod Ujściem, a w Kiejdanach ugodę ze Szwedami podpisał Janusz Radziwiłł. Sytuacja stała się dramatyczna. Szwedzi podeszli pod Częstochowę i rozpoczęli oblężenie Jasnej Góry. Ten moment wojny polsko-szwedzkiej Sienkiewicz opisał jako punkt zwrotny. Polacy obronili siedzibę Matki Boskiej Królowej Polski, a następnie zaczęli odnosić zwycięstwa. Sienkiewicz po raz kolejny stara się podnosić swój naród na duchu. Pokazuje waleczność i bohaterstwo przodków, którzy potrafili wychodzić obronną ręką nawet z najgorszych tarapatów. Sienkiewicz HENRYK, pseud. Litwos, ur. 5 V 1846, Wola Okrzejska (Podlasie), zm. 15 XI 1916, Vevey k. Lozanny, pisarz, publicysta, działacz społeczny, autor Trylogii. Pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej, od 1855 przebywał w Warszawie, gdzie 1866–71 studiował w Szkole Głównej Warszawskiej, potem na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim (nie złożył jednak egzaminu końcowego). W 1872–87 współpracował z prasą warszawską różnych orientacji. Początkowo pozostawał pod wpływami pozytywizmu, w latach 80. zbliżył się do obozu konserwatywnego. W 1876–78 przebywał w Stanach Zjednoczonych, później — we Francji. Pod koniec 1879 wrócił do Warszawy, 1882–87 redagował „Słowo”. Wiele czasu spędził za granicą, najpierw opiekując się chorą żoną, Marią z Szetkiewiczów, potem lecząc się w uzdrowiskach austriackich, włoskich i francuskich. W 1886 odbył podróż do Stambułu i Grecji, 1888 — do Hiszpanii, 1891 — do Egiptu i Zanzibaru. Przebywając w kraju, najchętniej odwiedzał Zakopane. W 1914, po wybuchu I wojny światowej, wyjechał do Szwajcarii i osiadł w Vevey, gdzie 15 XI 1916 zmarł i został pochowany; jego prochy, sprowadzone 1924 do Warszawy, zostały złożone w podziemiach katedry Św. Jana.