Pamiętniki, Tom I

Wacław Lednicki - polski literaturoznawca i krytyk literacki, wolnomularz. Współzałożyciel Polskiego Instytutu Naukowego w Nowym Jorku. Członek-założyciel Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie. W 1943 uczestnik V Kongresy Paneuropy w Nowym Jorku. W okresie międzywojennym publikował m.in. w Wiadomościach Literackich, a po wojnie w emigracyjnych Wiadomościach. W pracy naukowej zajmował się m.in. badaniem twórczości Puszkina, a także związków literacko-kulturalnych między Polską i Rosją. W uznaniu wybitnych zasług dla studiów slawistycznych, znajomości literatury rosyjskiej, polskiej i francuskiej Wacław Lednicki był odznaczony i uhonorowany szeregiem wyróżnień. Między innymi był udekorowany: krzyżem Orderu Odrodzenia Polski, belgijskim Orderem Leopolda I. Uniwersytet Berkeley nadał mu w 1963 tytuł Doktora Honoris Causa. Pamiętniki Wacława Lednickiego są kopalnią materiału dla historyków ale i znakomitym dziełem literackim. Opisane przez świadka, który patrzył na nie oczami dojrzałego człowieka, który z pewnych szczególnych względów mógł obserwować je z bliska i dokładnie. Na tle tych wydarzeń snuje autor opowieść o swej rodzinie, która po mieczu i po kądzieli była ofiarą powstania 1863 r. Dał przy tym wnikliwą charakterystykę nie tylko życia rosyjskiego lecz i środowiska polskiego, zarówno w Moskwie jak i na kresach, a także społeczeństwa naszego w Krakowie i w Królestwie. Ponieważ świat ten przepadł na zawsze, ,,Pamiętniki" Lednickiego mają wartość bezcennego źródła wiadomości o tamtych czasach i tamtych ludziach. SPIS TRESCI: WSTĘP. (Fotografia i metafizyka. Furor Teutonicus w Krakowie. Polskie oczy. W świecie nieproszonych gości. „Ten kraj szczęśliwy, ubogi i ciasny! — Jak świat jest Boży, tak on był nasz własny!". Kilka słów o moim ojcu. Widmo człowieka bez tła.) ROZDZIAŁ I. DZIEDZICTWO. (Siedziby i podróże. Plac Psi w Moskwie. Dramatyczna wizja świata przez oszronione okna. Zegar dziadka. Podpalacz. Froterzy. Mały aktor. Spacery po bulwarze. Guwernantki. Tradycyjne święta. Pierwsza Komunia. ROZDZIAŁ II. POLSKIE TRAKTY KATA-RZYŃSKIE. MOSKWA I KRESY. (Dwór z bajki rodzinnej. Ziemianie kresowi po 1863 roku. Syn marszałka — architektem w Moskwie. Moskwa na przełomie XIX i XX stulecia. Nasz czynownik petersburski. Mezalianse. Miasta kresowe. Toło-czyn — dwór „amerykański" na dawnych rubieżach Rzeczypospolitej. Wątły twórca wielkiego dworu. „Pod Ponckim Piłatem". Czwórkami po traktach kresowych. Bielica. Demeter, Afrodytf i Melpomena. Unia personalna Pomorza z lewszczyzną. „Ród o którego początkach tylko Pan Bóg raczy wiedzieć". Ciałosze - obłomowszczyzna. Powstaniec 1863 roku. Nasz Edward VII. Polskie córki Rosjanki. Rosyjska pokusa. Moskiewski Tartarin. Pasek naszyci sów. „Szubrawcy". „Sonety krymskie . „Podróż na Wschód". „Za wszędziami". „Telle est la vie" ROZDZIAŁ III. MOI RODZICE. TWÓRCZOŚĆ I HARMONIA. (Antenaci ojca. Nad Świsłoczą po roku 1863. Na studiach uniwersyteckich w Moskwie. Tryumf polskości. Małżeństwo. Moja matka. „Weź nas i zaprowadź nas szerokimi gościńcami do matek naszych". Spasowicz i jego Rosja. Mąż i żona. Fanatyk pracy. Mówca i człowiek. Tajemnica talentu i serca. Pożar Bortkuszek. Muromcew. Dorian Gray. ROZDZIAŁ IV. BIGOSÓW.' URODZIWE, ZABAWNE, WZRUSZAJĄCE DZIWACTWA KRESOWE. (Wolteriański Tołstoj Witebski. Panie bi-gosowskie. Erudyta. Szaławiła. Humorysta. Śluby bigosowskie. Amory doktora rezydenta. Rewolucja 1917 roku w Moskwie i Petersburgu. Śmierć humorysty w Polsce. ROZDZIAŁ V. BOREK. PRZESZŁOŚĆ KATY-NIA. (Dwór, położenie, park, gospodarstwo. War-szulki. Dnie i noce. Pożar w lesie. „Kiedy kur pieje, diabeł truchleje". Wolę Dianę niż Artemis. Nauki czerpane z Coopera i Sienkiewicza. Inspiracje kolejowe. Kościół. Driewietczina. Dzień 22 lipca. Koniec Borka.) ROZDZIAŁ VI. NIWISZCZE. NA ROZDROŻU MIĘDZY POLSKĄ A ROSJĄ. („Czeterdzieści czetery". Czterech braci nie — Karamazow. Idylla skromnego dobrobytu. Zdrowy rozsądek i poezja bez pióra. Rybka polska z morza rosyjskiego w sieci Trylogii. Samarytanka. Niefortunne małżeństwo. Na łonie ojczyzny. Przyjaźń a logika. Koniec epopei.) ...... ... ............... ROZDZIAŁ VII. WONLAROWO. „ŚNIEGI NIEGDYSIEJSZE". (Genealogia rodu. Rosyjski Monte Christo. Rezydencja. Ostatnia dziedziczka Wonlarowa. Igelstromowie. Rożanowo. Dymitr Samozwaniec. Małżeństwo i miłość pacholęca. Polowanie na kaczki ROZDZIAŁ VIII. Nowosielje. Zywot ludzi poczciwych. ROZDZIAŁ IX . Szkoła. Wspomnienia wdzięcznego ucznia.