Książka ta jest monografią dotyczącą rodziny Morawskich, która była rodziną szlachecką, wielkopolskiego pochodzenia. Autor omawia szczegółowo jej dzieje w okresie 600 lat. Rodzina Nałęczów Morawskich, przydomku „Dzierzykraj z Chomęcic”, należy do bardzo starożytnych w Wielkopolsce i niewątpliwie jednego jest gniazda z wielkim i znakomitym rodem czarnkowskim, wygasłym po mieczu w r. 1727, z którego ostatnia po kądzieli latorośl uschła na wieki w drugiej połowie XVIII stulecia (zob. R. XVII str. 155). To też pieczętują się Dzierzykrajowie Morawscy tak zwanym Nałęczem primo, czyli Nałęczem niezwiązanym, którego tylko Czarnkowscy w dawnej Polsce używali, a któremu Okólski przypisywał nawet znaczenie królewskiej niemal odznaki. Podobnie jak przy Czarnkowskich nie zapuszczaliśmy się w ich daleki wywód w czasy pieśnią zamierzchłych wieków skryte i rozpoczęliśmy zapisywać ich pokolenie, począwszy od Sędziwoja, kasztelana bnińskiego (1365 do 1388), z którego dwóch synów starszy, Wincenty z Czarnkowa, stał się protoplastą magnackiego domu Dzierzykrajów Czarnkowskich, a Mikołaj z Czarnkowa, podkomorzy poznański, praojcem skromniejszego szlacheckiego domu Dzierzykrajów Morawskich; tak i w niniejszej pracy trzymać się będziemy wyłącznie dokumentów archiwalnych, a przedewszystkiem akt grodzkich wielkopolskich, zachowanych w król. poznańskiem Archiwum. Nasamprzód wyjaśniamy, w jaki sposób potomkowie Mikołaja z Czarnkowa, podkomorzego poznańskiego, przybrali z czasem odrębną nazwę „Morawskich”, zachowując jedynie przydomek „Dzierzykraj” na pamiątkę swego wspólnego z Czarnkowskimi pochodznie, które im Niesiecki i wszyscy niemal heraldycy polscy zgodnie przyznają. Otóż podkomorzy zawarł związki ślubne z Katarzyną, dziedziczką części Morawska, dalej Chomęcić i Chomiąży (Terrestria Posnaniensia 1410 fol. 161 do 176), a syn ich, Bartłomiej, począł się w skutek tego, zwyczajem ówczesnym, pisać „Chomęckim”, nabywszy zaś przez kupno resztę części na Morawsku i stawszy się tych dóbr wyłącznym właścicielem, porzucił nazwę „Chomęcki” i przezwał się „Morawski”. Bartłomieja syn, Marcin, i wnuk Jan, pisali się już to „Chomęckimi”, już to „Morawskimi” (Inscriptiones Posnanienses 1514 fol. 110), coraz częściej przecież używali tego ostatniego nazwiska, które w ten sposób zupełnie się utarło i po dziś dzień kwitnie w Wielkopolsce.