Korespondencja hetmańska obejmująca okres od połowy XVII do połowy XVIII wieku, to bezcenne źródło do dziejów Rzeczypospolitej. Idea zebrania, opracowania a następnie wydania listów pięciu hetmanów wywodzących się z rodziny Potockich herbu Pilawa, narodziła się jako odpowiedz na pojawiające się postulaty, niedostatecznego wykorzystania epistolografii w badaniach nad dziejami państwa polsko-litewskiego. Listy wytwarzane w otoczeniu kolejnych hetmanów koronnych, a kierowane do najważniejszych osób w państwie, stanowiły i stanowią doskonałe źródło pokazujące mechanizmy rządzenia państwem, kierowania jego armia, naświetlając jednocześnie wszelkie wady i zalety ówczesnej polityki. Podobnie jak listy kierowane od tychże osób do samych hetmanów. Rozproszone w wielu archiwach, znajdujących się na terenie kilku krajów Europy, często nie dość znane, nie były wykorzystywane przez historyków, w sposób na jaki zasługują. Oddawana w ręce Czytelników seria;Listów hetmańskich rodu Potockic; ma być próba naprawienia tej sytuacji i wprowadzenia do szerokiego obiegu naukowego listów, które jak można mieć nadzieje, są świadkiem swoich czasów i dziś uzyskują ponownie okazje by przemówić. Mikołaj Potocki, herbu Pilawa, urodzony ok. roku 1593, zmarł 20 listopada 1651. Jako pierwszy z rodu sięgnął po buławę wielka koronna, uczeń hetmana wielkiego koronnego Stanisława Koniecpolskiego. Jego protegowany i faktyczny następca. Bohater stłumienia powstania kozackiego w 1637 roku, zwycięzca w bitwie pod Kumejkami. Magnat, jeden z twórców potęgi rodu. Hetman polny koronny od 1637 roku, a wielki koronny od 1646 roku. W tym samym czasie objął godność kasztelana krakowskiego, czy uczyniło z niego jednego z najważniejszych senatorów Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Niefortunny wódz w pierwszych miesiącach powstania Bohdana Chmielnickiego. Odpowiedzialny za klęski pod Żółtymi Wodami i Korsuniem w 1648 roku. Pojmany do niewoli tatarskiej. Po powrocie do kraju, ponownie wódz armii koronnej, uczestnik bitwy pod Beresteczkiem w 1651 roku i autor kampanii białocerkiewnej w tym samym roku. Ugoda podpisana pod Biała Cerkwia z Bohdanem Chmielnickim stała się jego nieformalnym testamentem politycznym. Zmarł bowiem w kilka tygodni później. Otoczony czarna legenda przez historiografię, uważany za jednego z głównych Autorów nieszczęść Rzeczypospolitej.