Kronos 4/2023 Libelt

Najważniejsi nasi filozofowie XIX stulecia zamieszkiwali – w duchowym sensie tego słowa – pogranicze polsko-niemieckie. Libelt był doktorantem Hegla. Cieszkowski napisał pierwsze swe dzieło, Prolegomena zur Historiosophie, po niemiecku. Trentowski mieszkał we Fryburgu Bryzgowijskim, miał niemiecką żonę i rozmawiał z córką po niemiecku. Wszyscy oni w pewnym momencie zrozumieli, że nie mogą być Niemcami – że muszą być Polakami – i to z powodów, które warte są przemyślenia. Były to bowiem powody filozoficzne.
Podam tylko jeden. W tradycji polskiej jest słowo z trudem przekładalne na inne języki. Nie z racji swej gramatycznej złożoności, lecz z powodu bagażu doświadczeń, które ze sobą niesie. To słowo „inteligent”. Wynalazł je Karol Libelt i od początku było ono pewnym projektem filozoficznym – kryła się za nim dialektyka różnojedni, inna od analogicznych formuł heglowskich i schellingiańskich. Filozof w Polsce, uważał Libelt, musi być inteligentem.

[Spis treści]
PREZENTACJE
Tomasz Herbich, Libelt i Pol. U źródeł polskiej filozofii narodowej
Karol Libelt, Wstęp. Estetyka uważana jako przejście do filozofii czystej
Karol Libelt, Stanowisko sztuki do natury. Różnica między pięknem natury a pięknem sztuki
Karol Libelt, Wstęp do Piękna natury
Karol Libelt, Myśl, słowo i czyn. Rzecz filozoficzna o urzeczywiszczaniu się ducha
Karol Libelt, Rozbiór krytyczny dzieła Bronisława Trentowskiego Grundlage der universellen Philosophie
Wincenty Pol, Pamiętnik do literatury polskiej XIX wieku. Prelekcja X
Bronisław Trentowski, Kosmozofii dział wtóry. Morfozofia lub filozofia formy świata i morfozyki

ESEJE
Maciej Możański, O pojęciu inteligencji w O miłości Ojczyzny Karola Libelta
Konrad Wyszkowski, O pewnym kłopotliwym fragmencie z Myślini Trentowskiego. Jak wykładać filozofię polską i trochę o logice języka naturalnego
Maksymilian Kornatowski, „Noumenalne moce” w systemach filozoficznych Immanuela Kanta, Friedricha Schellinga i Alfreda Northa Whiteheada
Jakub Pyda, Irydion – Syn cieniów. O ewolucji myśli antropologicznej Zygmunta Krasińskiego
Karolina Filipczak, O peryferyjnym uniwersalizmie

POLITYKA
Wawrzyniec Rymkiewicz, Apologia Andrzeja Leppera. Odpowiedź na pytania „Praktyki Teoretycznej”

ANTYKWARIAT
Sadik Dżalal al‑Azm, Orientalizm i orientalizm odwrócony

RECENZJE I POLEMIKI
Szymon Wróbel, Świat wieczystej niedzieli. Na marginesie książki Ivana Dimitrijevicia zatytułowanej Dysputa o dziele
Kacper Kutrzeba, „Od tego się wyzwalamy, co umiemy zastąpić”. Czy Mickiewicz i Ern potrafią wyzwolić się od filozofii niemieckiej?
ks. Jan Sochoń, Teoria widzenia i jej konsekwencje