1. Do napisania podręcznika niniejszego skłoniły mnie dwa względy. Przedewszystkiem—naukowy.
Ogłaszając przed dwoma laty Pojęcie, przed­miot i zakres m e t o d o 1 o g j i h i s t o r j i w nauce polskiej, zwróciłem uwagę na potrzebę zasadniczą „po­nownego, samodzielnego a ściśle naukowego usystematyzo­wania zasad (metodologji), przedewszystkiem na gruncie polskiego doświadczenia badawczego ostatnich lat pięćdzie­sięciu. u Jednakże nie śpieszyłbym się może z wypełnieniem lu­ki, istniejącej w nauce naszej, uważając samo zadanie za bardzo trudne, gdyby nie wzgląd drugi—pedagogiczny .Mło­dzież nasza, coraz liczniej zwracająca się ku studjom huma­nistycznym, staje w chwili rozpoczynania pracy w dziedzinie wszelkich nauk, a zwłaszcza w dziedzinie historji, na począt­ku zwłaszcza bezradna, bez rozumienia różnicy między nauką szkolną, a nauką uniwersytecką i bez umiejętności wydo­bycia się z trudności pracy samodzielnej. Trudnościom tym nie są w stanie zapobiec ani przepisy ogólne o po­rządku studjów uniwersyteckich, wprowadzane obecnie do „spisów, wykładów11, ani ogólne również podręczniki, po­święcone zagadnieniom pracy naukowej (w rodzaju L Fonka Praca naukowa tł. poi. 1910). Zjawia się nieodzo­wna potrzeba stałego co pewien czas wykładania - zasad