Historia Ustki – okres w dziejach miasta od początków istnienia.

Osadnictwo w okolicach Ustki pojawiło się w epoce brązu, o czym świadczy znajdujące się ok. 10 km od miasta położone na skarpie nad rzeką Słupią grodzisko w pobliżu wsi Gałęzinowo, przypisywane ludności kultury łużyckiej.

Jeszcze w średniowieczu Słupia wpadała deltą do morza. Nie wiadomo kiedy dokładnie powstała warownia w lewej - zachodniej odnodze ujścia Słupi. Prawa - wschodnia odnoga Słupi, której ślad powtarza obecnie droga Zapadłe – Orzechowo, wpływała do morza obok dzisiejszej osady Orzechowo. Istniejące tu dawniej jezioro lagunowe sięgało pod wieś Przewłoka, w której prawdopodobnie jeszcze w XII w. istniała przystań. W późniejszym okresie zalew zarósł roślinnością i się wypłycił, co uniemożliwiło prowadzenie żeglugi.[potrzebny przypis]

Wzmiankowana po raz pierwszy w 1310[1]. Kolejny raz Ustka została wymieniona (bez podania jej nazwy) w dokumencie z 1337 roku, jako należący do Słupska port znajdujący się po obu stronach ujścia rzeki Słupi. W XIV wieku statki morskie docierały aż do Słupska, były one tam przeciągane przez idących brzegiem ludzi. Mieszkańcy Ustki, wchodzącej w skład słupskiego patrymonium miejskiego, zobowiązani byli do składania tzw. przysięgi usteckiej, ponadto obowiązywał ich przymus młynny (młyn w Zamełowie), obowiązek świadczenia wszelkich prac i usług na rzecz portu oraz konieczność uiszczania podatku szosowego. Nie obowiązywał ich natomiast obowiązek czynszowy lub pańszczyźniany. Ponadto jako poddani Słupska posiadali prawo utrzymywania 6 łodzi rybackich[potrzebny przypis].

W 1356 konsekrowano drewniany kościół, stanowiący filię kościoła w Grabnie. Pierwsze informacje o szkole w Ustce pochodzą z 28 lipca 1590 i z 1729 roku. Z dokumentów z roku 1590 wiadomo, że mieszkańcy zajmowali się przeładunkami w porcie oraz połowami, przetwórstwem (wędzarnie) i eksportem ryb[potrzebny przypis].