Inspiracją do przygotowania tej monografii była przypadająca w tym roku setna rocznica odzyskania przez nasz kraj niepodległości. Minione stulecie to dla badaczy społecznych fascynujący okres zmian we wszystkich dziedzinach życia, w tym fundamentalnych przemian systemowych. Wieś i rolnictwo odegrały w tych przemianach bardzo ważną rolę. Oddawana do rąk czytelników monografia to podstawowa publikacja, powstała w wyniku realizacji interdyscyplinarnego projektu badawczego. Projekt ten realizowany jest w Instytucie Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk od 2015 r., a jego zakończenie przewidziane jest na rok 2019. Wykonawcami projektu są przede wszystkim pracownicy Instytutu, ale udało się pozyskać do współpracy wybitnych uczonych, w roli autorów i recenzentów, z innych środowisk naukowych, także spoza Warszawy. Ta monografia jest dowodem owej współpracy. Wszystkie rozdziały zawarte w tej publikacji mają charakter autorski, ale ich dobór, zakres analiz i usytuowanie wynikają z idei i celów badawczych przyjętych przez inicjatorów i redaktorów tego przedsięwzięcia badawczego. Celem tego projektu był wielowymiarowy opis procesów, prawidłowości rozwojowych i ich efektów dla zmieniającej się roli wsi w życiu gospodarczym, społecznym i kulturowym kraju, w okresie stu lat od odzyskania przez Polskę niepodległości, a więc w latach 1918–2018 oraz rozwinięcie dialogu wokół ujawnionych problemów społeczno-gospodarczych ważnych nie tylko dla mieszkańców wsi, ale i dla całego społeczeństwa. Kilkadziesiąt opracowań zawartych w tej publikacji książkowej składa się na obraz i znaczenie szczególnie ważnego i, liczbowo ujmując, największego aktora dziejów naszego kraju w ubiegłym stuleciu, jakim była ludność wiejska, wśród której dominowała ludność chłopska. Znaczenie historyczne i jej rola w rozwoju zasługuje na dowartościowanie. Liczymy, że nasza publikacja spełni to zadanie.