Archeologia Śląska tom I - zeszyt nauk. nr 8 -1957 r.,235 str.

Archeologia Śląska tom II - zeszyt nauk. nr 19 - 1959 r.,262 str.

Sympatycy przeszłości oraz pierwsi archeolodzy badający pozostałości kultury materialnej paleolitu, zwanego też starszą epoką kamienia, już w  drugiej połowie XIX wieku poczynili starania, aby podzielić ten najdłuższy okres w dziejach ludzkości na etapy. Podstawą tego podziału, który siłą tradycji obowiązuje do dnia dzisiejszego, stały się różnorodne cechy przedmiotów kamiennych, postrzeganych wówczas jako „wizytówki” wymarłych grup ludzkich. Już od wielu dekad wiadomo jednak, iż wyodrębnienie okresów zwłaszcza w  starszych odcinkach paleolitu ma charakter umowny, ponieważ zmiany narzędzi kamiennych, które starano się zamknąć w etapach, a te przypisać określonym gatunkom człowieka, w rzeczywistości zachodziły w  sposób bardziej złożony niż ewolucja roślin lub zwierząt. Rozwój kultury materialnej ilustrujący różnego rodzaju aktywność człowieka i  jego upodobania przebiegał przynajmniej do pewnego momentu nierównolegle do zmian fenotypów ludzkich. Różnorodne innowacje techniczne pojawiały się i znikały, często bez szans na ich kontynuację. Dopiero w  pozostałościach datowanych od około 50 tys. lat temu można dostrzec pewne różnice w kulturze materialnej człowieka archaicznego i  współczesnego anatomicznie, będące następstwem powolnego rozejścia się dróg rozwoju poznawczego i społecznego. Człowiek na swojej długiej ścieżce rozwoju lub raczej wielu nakładających się na siebie ścieżkach stawał się istotą coraz bardziej złożoną. O ile na początku można raczej mówić o społeczno-biologicznym charakterze jego egzystencji, czyli bardzo zbliżonym do wielu gatunków naczelnych, o tyle w późniejszym okresie, zapewne wskutek zmian o podłożu somatycznym i społecznym, doszło do rozwoju narzędzi kulturowych, którego motorem stała się komunikacja werbalna i postępujące zmiany neurofi zjologiczne. Łącznie wpłynęło to na dużo lepszy niż wcześniej przekaz doświadczeń i  utrwalanie się więzi wewnątrzgrupowych. Nie bez znaczenia stało się powiększanie liczebności stałych grup (do ponad 150 osób), a  z  czasem przystosowanie do eksploatacji różnych stref geografi czno-klimatycznych, co zwiększyło szanse zdobywania pożywienia poza wąskim obszarem ekumeny. Istotny udział w sukcesie adaptacyjnym miał rozwój technik wytwarzania trwałych, wykonanych z różnych surowców narzędzi. Wyposażenie to umożliwiło zdobywanie pożywienia na drodze łowiectwa i zbieractwa. Milowym krokiem w rozwoju człowieka stał się dynamiczny rozwój kultury symbolicznej będącej czymś w rodzaju spoiwa ówczesnych więzi międzyludzkich. Autorzy tej części opracowania postawili sobie zadanie ...