1920 Bitwa która ocaliła Europę z 2 CD

Jeden z przełomowych momentów w historii Polski i Europy Polskie Radio upamiętniło wyjątkowym wydawnictwem: dwupłytowy album „1920. Bitwa, która ocaliła Europę” zawiera m.in. świadectwa uczestników Bitwy Warszawskiej, zapis głosu Marszałka Piłsudskiego wydającego rozkazy, artykuły prasowe, nagrania piosenek śpiewanych przez żołnierzy armii polskiej, zdjęcia, reprodukcje plakatów zagrzewających do walki. W 100. rocznicę Bitwy Warszawskiej publiczny nadawca przypomniał, jak niebywały cud wydarzył się w sierpniu 1920 roku nad Wisłą. Patronat nad wydawnictwem objęła Rada Mediów Narodowych.

Wystarczy rzut oka na zamieszczoną w albumie mapę z 14 sierpnia 1920 roku przedstawiającą sytuację na froncie, by zdać sobie sprawę, że żołnierze polskiej armii, odnosząc zwycięstwo nad bolszewikami, dokonali niemożliwego. Co się wówczas działo, jakie myśli i emocje towarzyszyły im w tym czasie dowiadujemy się z wypowiedzi uczestników wojny polsko-sowieckiej zebranych w albumie „1920. Bitwa, która ocaliła Europę”. - Wydaje mi się, że obecne pokolenia nie doceniają tego, czego dokonali nasi przodkowie, równo 100 lat temu powstrzymując nawałę bolszewicką - mówił podczas premiery Krzysztof Czabański, przewodniczący Rady Mediów Narodowych. - Polskie Radio, udostępniając bogactwo swoich archiwów w tak atrakcyjnej formie, daje im nowe życie, spełniając jednocześnie misję edukacyjną. - Zadaniem Polskiego Radia jest umożliwianie słuchaczom poznawanie historii - podkreśliła Agnieszka Kamińska, prezes - redaktor naczelna Polskiego Radia. - Zachęcam do poznawania jej wraz z nami.

Dwupłytowy album z nagraniami pochodzącymi z Archiwum Polskiego Radia oraz Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa uzupełniony został edytorskimi perełkami zawierającymi unikatowe zdjęcia z czasów wojny polsko-sowieckiej, reprodukcje obrazów (m.in. Cudu nad Wisłą Jerzego Kossaka), plakatów i map. Fonogramy składające się na część historyczną wydawnictwa tworzą pierwsze tej miary zestawienie w historii polskiej radiofonii.

„W niezwykle krwawych walkach o Warszawę szala zwycięstwa przechylała się raz na jedną, raz na drugą stronę - pisze we wstępie do albumu prof. Wojciech Roszkowski. - Zdecydowało uderzenie znad Wieprza, rozpoczęte 16 sierpnia. O autorstwo tego planu toczyły się później zaciekłe spory. Jedni przypisywali go Piłsudskiemu, inni francuskiemu doradcy gen. Maxime’owi Weygandowi, jeszcze inni szefowi sztabu gen. Tadeuszowi Rozwadowskiemu. Tak czy inaczej decyzję podjął Piłsudski” - czytamy. Nagrania z wypowiedziami gen. Rozwadowskiego, gen. Weyganda i innych świadków rodzenia się owego planu znajdziemy w tym unikatowym wydawnictwie.  

Świadectwa wydarzeń sierpnia 1920 ukazujące je z indywidualnej perspektywy i nierzadko pełne emocji, uzupełnione zostały o fragmenty tekstów z Kurjera Warszawskiego oraz pieśni, jakimi żołnierze dodawali sobie ducha do walki i budowali poczucie wspólnoty. Pieśni te wszyscy znamy (m.in. „Pierwsza brygada”, „O mój rozmarynie”) przywołane w wersjach archiwalnych stanowią poruszające dopełnienie obrazu tamtych dramatycznych dla Warszawy, Polski i Europy dni.

Klamrą spinającą część historyczną wydawnictwa są fragmenty przejmujących przemówień gen. Władysława Andersa (uczestnika wojny z bolszewikami) z 1965 roku oraz prezydenta Lecha Kaczyńskiego z 1996 roku wygłoszone z okazji kolejnych rocznic bitwy o Warszawę. Autorzy albumu przywołują także słowa Jana Pawła II z 1999 roku, kiedy powiedział „ciągle żywa jest w naszych sercach pamięć o Bitwie Warszawskiej”. Świadczyć o tym może znakomite słuchowisko Jarosława Jakubowskiego „Ryngraf”, w którym wystąpili m.in. Krzysztof Gosztyła, Mariusz Bonaszewski, Olgierd Łukaszewicz i Rafał Zawierucha. Powstało wg scenariusza nagrodzonego w konkursie na stulecie Bitwy Warszawskiej Programu I Polskiego Radia i Teatru Polskiego Radia. Publikacja w albumie „1920. Bitwa, która ocaliła Europę” to jego premiera.